Alpha Bank: Καταλύτες η αξιολόγηση και οι μεταρρυθμίσεις για την επενδυτική εμπιστοσύνη

Οι ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ την περασμένη εβδομάδα για τον ρυθμό ανάπτυξης, την εξέλιξη της ανεργίας και την οικοδομική δραστηριότητα επιβεβαιώνουν την είσοδο της χώρας σε υφεσιακό περιβάλλον στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 παρά το ευνοϊκό εξωτερικό περιβάλλον που επικρατούσε χάρη στο ασθενές ευρώ και την άνευ προηγουμένου μείωση του κόστους ενέργειας, επισημαίνει η Alpha Bank στο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων.

Συγκεκριμένα, μετά από τρία εξάμηνα ανακάμψεως της οικονομικής δραστηριότητας, ο ρυθμός μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ επανήλθε σε αρνητικό έδαφος (1,9% σε ετήσια βάση στο δεύτερο εξάμηνο 2015) ως αποτέλεσμα των συνθηκών αβεβαιότητας και της αυξήσεως των φορολογικών συντελεστών στην κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και στις επιχειρήσεις.

Βάσει της έντονης συσχέτισης διαχρονικά μεταξύ του ρυθμού μεγεθύνσεως της οικονομικής δραστηριότητας και του δείκτη οικονομικού κλίματος γίνεται εμφανές ότι η ανάκαμψη του δείκτη σε σχέση με τα ιστορικά χαμηλά του περασμένου καλοκαιριού δεν επαρκεί για την έξοδο από το νέο υφεσιακό shock. Η ταχεία ολοκλήρωση της αξιολογήσεως σε συνδυασμό με την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και τη σταθερότητα του φορολογικού συστήματος αποτελούν τον καταλύτη για την εμπέδωση της επενδυτικής εμπιστοσύνης. Τούτο είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς εξωτερικοί παράγοντες, όπως η αστάθεια στις διεθνής χρηματαγορές τους πρώτους μήνες του 2016 και η προσφυγική κρίση, σχηματίζουν ένα νέο πιο ευμετάβλητο περιβάλλον σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Η καθοδική πορεία της οικονομικής δραστηριότητας αφήνει τα πρώτα ορατά σημάδια στην αγορά εργασίας καθώς τους τελευταίους μήνες ο ρυθμός αυξήσεως του αριθμού των απασχολουμένων και ο ρυθμός μειώσεως του αριθμού των ανέργων παραμένει στάσιμος.  Ειδικότερα, σύμφωνα με τα μηνιαία-εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο πλαίσιο της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού για άτομα ηλικίας 15-74 ετών – το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 24,6% του εργατικού δυναμικού τον Νοέμβριο 2015 από 24,7% τον  Οκτώβριο του 2015.

Τα στοιχεία για την εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας και την πορεία των τιμών κατοικιών και ενοικίων που ανακοινώθηκαν από την ΕΛΣΤΑΤ υποδηλώνουν ότι ο κλάδος βρίσκεται σε συνεχή κάμψη παγιδευμένος όχι μόνο από τις συνθήκες της αγοράς αλλά και από το υψηλό φορολογικό βάρος που έχει επωμιστεί τα τελευταία χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, κύρια χαρακτηριστικά της αγοράς ακινήτων εξακολουθούν να είναι η ελάχιστη ζήτηση και ο μεγάλος αριθμός προς πώληση ακινήτων, μεταβλητές που έχουν προκύψει από τη συρρίκνωση του διαθεσίμου εισοδήματος των νοικοκυριών και την έλλειψη ρευστότητας στην οικονομία. Η ακινησία της αγοράς κατοικίας οφείλεται πρακτικά στο γεγονός ότι οι πωλητές δεν επιθυμούν να προσαρμόσουν προς τα κάτω τις εκτιμήσεις τους για τη μελλοντική αξία της ακίνητης περιουσίας τους, ενώ αντίθετα οι αγοραστές προσδοκούν περαιτέρω υποχώρηση των τιμών των οικιστικών ακινήτων.

Η συνεπαγόμενη μείωση των συναλλαγών και των τιμών συνεχίσθηκε το 2015 με βραδύτερο ρυθμό. Συγκεκριμένα, οι τιμές των διαμερισμάτων μειώθηκαν κατά 5,1% (σε τρέχουσες τιμές), έναντι πτώσεως κατά 7,5% συνολικά το 2014. Οι τιμές των διαμερισμάτων έχουν σωρευτικά μειωθεί κατά 39,9% από το 2008 μέχρι το 2015. Οι επενδύσεις σε κατοικίες (σε σταθερές τιμές) μειώθηκαν στο εννεάμηνο 2015 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) κατά 25,1%, έναντι ισχυρής πτώσεως κατά 52,3% στο αντίστοιχο διάστημα του 2014. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ποσοστιαία αναλογία των επενδύσεων σε κατοικίες στις συνολικές επενδύσεις της οικονομίας περιορίσθηκε στο 7,5% στο εννεάμηνο του 2015, έναντι 9,9%, 28,1% και 32,8% στα αντίστοιχα εννεάμηνα του 2014, του 2010 και του 2008.

Η πτώση των τιμών των κατοικιών αλλά και η αρνητική προοπτική τους στο επόμενο χρονικό διάστημα αντικατοπτρίζεται και στα στοιχεία του ΙΟΒΕ για τις επιχειρηματικές προσδοκίες στην «Κατασκευή Κατοικιών», οι οποίες το 2015 περιορίσθηκαν, σε μέσο όρο, σε 35,8 μονάδες από τις 52,8 μονάδες το 2014 (ποσοστιαία πτώση: -32,2%). Παράλληλα, και το ισοζύγιο των εκτιμήσεων για «το πρόγραμμα των εργασιών προς εκτέλεση στις κατασκευές κατοικιών» μειώθηκε στο -73,1 το 2015 από -71,5 το 2014, γεγονός που υποδεικνύει ότι ουσιαστικά δεν υφίστανται θετικές εκτιμήσεις για την κατασκευή οικιστικών οικημάτων.

Οι φορολογικές επιβαρύνσεις στην κατανάλωση σε συνδυασμό με τους κεφαλαιακούς ελέγχους οδήγησαν, όπως αναλύσαμε σε περασμένο δελτίο, εκ νέου σε αρνητικό έδαφος τον ρυθμό μεταβολής των πωλήσεων στο λιανεμπόριο. Η περαιτέρω κάμψη της καταναλώσεως ενισχύει τα κίνητρα αναδιαρθρώσεως του κλάδου του λιανικού εμπορίου μέσω εξαγορών, συγχωνεύσεων και συνεργασιών. Στο πλαίσιο αυτό, σημαντικές επιχειρηματικές κινήσεις ανακοινώθηκαν πρόσφατα, όπως η συνεργασία των μεγάλων αλυσίδων τροφίμων «Μαρινόπουλος – Σκλαβενίτης”, η εξαγορά των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της εταιρίας «Βερόπουλος” στην Ελλάδα από τον όμιλο «Metro” και η απόκτηση της εταιρίας «Κανάκης” από την «ΑΒ Βασιλόπουλος”. Στόχος των συγκεκριμένων συμφωνιών είναι ο εξορθολογισμός των λειτουργικών δαπανών των εταιριών, η  ενίσχυση των πωλήσεών τους και η περαιτέρω ανάπτυξή τους. Η συγκέντρωση του εν λόγω κλάδου, που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις στην οργανική ανάπτυξη και τις συνέργειες με μικρότερες περιφερειακές αλυσίδες δίδει τη δυνατότητα για την επίτευξη σημαντικών οικονομιών κλίμακας.

Πηγή: capital.gr