Το 5ετές στρατηγικό σχέδιο του υπερταμείου για τη δημόσια περιουσία

Το στρατηγικό σχέδιο για την αποτελεσματικότερη και περισσότερο διαφανή αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, με βάση τους όρους και τους κανόνες που έχουν συμφωνηθεί με τους πιστωτές, παρουσιάστηκε χθες από το υπουργείο Οικονομικών και την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ), το αποκαλούμενο υπερταμείο.

Το σχέδιο που εκπονήθηκε από την ΕΕΣΥΠ, βάσει των κατευθύνσεων που έδωσε η ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Οικονομικών, προβλέπεται από τον ιδρυτικό νόμο της ΕΕΣΥΠ και αποτελεί το δεύτερο βήμα στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Πρόκειται να ακολουθήσουν το τρίτο βήμα, που είναι η παρουσίαση των επιμέρους επιχειρηματικών σχεδίων από την κάθε επιχείρηση, και, τέλος, η δημιουργία του μηχανισμού υλοποίησης των κοινών στόχων, μεταξύ ΕΕΣΥΠ, επιχείρησης και κυβέρνησης (μηχανισμός συντονισμού).

Το στρατηγικό σχέδιο περιλαμβάνει μια αρχική αποτύπωση των περιουσιακών στοιχείων, τις προκλήσεις/ευκαιρίες που παρουσιάζουν και κάποια μέτρα και στοχεύσεις που θα βελτιώσουν άμεσα τη λειτουργία, την αποτελεσματικότητα και την αξία τους. Επίσης, προτείνεται η εξέταση μέτρων που θα εφαρμοστούν σε πιο μακροπρόθεσμη βάση και τα οποία θα μεγιστοποιήσουν την αξία των περιουσιακών στοιχείων.

Το σχέδιο δεν αφορά όλα τα περιουσιακά στοιχεία του υπερταμείου, π.χ. ΤΧΣ και ΤΑΙΠΕΔ.

Κυρίως, όμως, αφορά την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) και τις συμμετοχές στις ΔΕΚΟ που παραχώρησε το ελληνικό Δημόσιο πριν από λίγους μήνες στην ΕΕΣΥΠ. Συγκεκριμένα, το βάρος δίδεται κυρίως στην ΕΤΑΔ, τον ΟΑΣΑ, τα ΕΛΤΑ, τη ΔΕΘ – Helexpo και άλλες μικρότερες ΔΕΚΟ, όπως είναι η Ελληνικές Αλυκές, ο ΟΚΑΑ, η ΚΑΘ κ.ά. Επιπλέον, στο σχέδιο δεν συγκαταλέγονται οι εταιρικές συμμετοχές που ελέγχονται μειοψηφικά από την ΕΕΣΥΠ (π.χ. ΔΑΑ). Επιπροσθέτως, αξίζει να σημειωθεί ότι περιλαμβάνει κυρίως ποιοτικούς στόχους και όχι ποσοτικούς. Αυτοί αναμένεται να αποτυπωθούν στα επιμέρους επιχειρησιακά σχέδια.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, το σχέδιο που παρουσιάστηκε έχει πενταετή διάρκεια (2018-2022) και στόχο τη συντονισμένη αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, με διαφάνεια και πληρότητα. Σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, η ΕΕΣΥΠ καλείται να διαδραματίσει τον διττό ρόλο του θεματοφύλακα της ορθής διακυβέρνησης των περιουσιακών στοιχείων που της έχουν εκχωρηθεί και της δημιουργίας υπεραξιών μέσα από αυτά, όπως επίσης και να διασφαλίσει την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες.

Από την άλλη πλευρά, η διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΕΣΥΠ Ράνια Αικατερινάρη σημείωσε ότι το στρατηγικό σχέδιο που παρουσιάστηκε χθες στόχο έχει τη δημιουργία «ενός σύγχρονου και βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης και εταιρικής διακυβέρνησης για την αξιοποίηση του εθνικού της πλούτου και των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων». Η ίδια σημείωσε ότι το σχέδιο συμβάλλει στην προσπάθεια να κάνει η Ελλάδα βήματα προς τα εμπρός και ότι η ΕΕΣΥΠ έχει διαγνώσει τις δυνατότητες της χώρας αλλά και των επιχειρήσεών της. «Το στρατηγικό σχέδιο», είπε η κ. Αικατερινάρη, «αποτελεί το πρώτο σημαντικό ορόσημο και μια σταθερή βάση για την οργανωμένη και με ρεαλιστικό τρόπο λειτουργία των δημόσιων επιχειρήσεων». «Πιστεύουμε στους στόχους μας και ξέρουμε ότι πρέπει να εργαστούμε σκληρά και μεθοδικά για να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση της αλλαγής», προσέθεσε.

Επιχειρηματικά πλάνα, αξιολόγηση και διορισμός μελών Δ.Σ. στις εταιρείες

Η εξυγίανση της λειτουργίας, η παροχή αποτελεσματικότερου έργου στους πολίτες και εντέλει η αύξηση της αξίας των επιχειρήσεων που διαχειρίζεται η ΕΕΣΥΠ αποτελούν τους βασικούς στόχους του στρατηγικού σχεδίου που παρουσιάστηκε χθες. Προς την κατεύθυνση αυτή, η εταιρεία έχει σχεδιάσει μια σειρά κινήσεων, βραχυπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου χαρακτήρα, που υλοποιούν το στρατηγικό σχέδιο. Συγκεκριμένα, για όλες τις επιχειρήσεις που διαχειρίζεται, ως βραχυπρόθεσμοι στόχοι είναι: η εισαγωγή και αξιοποίηση των διεθνών πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης, η τροποποίηση των καταστατικών και ένταξη των επιχειρήσεων στο πλαίσιο του ν. 2190/1920, ο καθορισμός στρατηγικών στόχων στις διοικήσεις των επιχειρήσεων, η κατάρτιση και υποβολή των επιχειρηματικών πλάνων, η αξιολόγηση και ο διορισμός μελών Δ.Σ. και, τέλος, άμεσα μέτρα αύξησης των εσόδων και μείωσης των λειτουργικών εξόδων.

Για κάθε μία επιχείρηση η ΕΕΣΥΠ έχει παρουσιάσει μια επιμέρους αποτύπωση-στόχο σε βραχυπρόθεσμη βάση. Για παράδειγμα, για τον όμιλο ΟΑΣΑ, προτείνει το άμεσο κλείσιμο των μπαρών, την εντατικοποίηση των ελέγχων και την επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων με προμηθευτές κ.λπ.

Σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα η ΕΕΣΥΠ προτείνει μέτρα όπως είναι η ενίσχυση των δομών εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων, ο εντοπισμός και η αξιολόγηση εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, η βελτιστοποίηση της κεφαλαιακής διάρθρωσης, η προώθηση των τεχνολογιών και της καινοτομίας κ.ά. Η εταιρεία προς την κατεύθυνση αυτή ήδη εξετάζει μέτρα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων που διαχειρίζεται. Για παράδειγμα, στα ΕΛΤΑ προτείνεται η σταδιακή μετατόπιση του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος στη διανομή αντικειμένων, όπου η αγορά είναι ανερχόμενη λόγω κυρίως του ηλεκτρονικού εμπορίου, την αναδιάταξη των καταστημάτων του, την επανεξέταση των όρων διακίνησης αλληλογραφίας κ.λπ.

Τέσσερα μέτρα για την ανάδειξη των ακινήτων της ΕΤΑΔ

Βασικό άξονα έργου για την ΕΕΣΥΠ αποτελούν η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) και η ανάδειξη και αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας. Προτεραιότητα, όπως αναφέρει η ΕΕΣΥΠ, είναι η συστηματική καταγραφή, εξυγίανση και ωρίμανση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού ακινήτων, προκειμένου μέσω της κατάλληλης αξιοποίησης να αυξηθούν τα έσοδα και η αξία της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου.

Το χαρτοφυλάκιο της ΕΤΑΔ περιλαμβάνει περίπου 72.000 ακίνητα σε τρεις βασικές κατηγορίες ακινήτων: α) Τουριστικά ακίνητα. β) Ολυμπιακά ακίνητα. γ) Και διάφορες κατηγορίες ακινήτων που προέρχονται κυρίως από την πρώην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ). Οι βασικοί στρατηγικοί πυλώνες που η ΕΕΣΥΠ θέτει για την ΕΤΑΔ είναι:

1. Η καθιέρωση του θεσμικού ρόλου της ΕΤΑΔ στην αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας και η διαμόρφωση ενός «καθαρού» και «αξιοποιήσιμου»χαρτοφυλακίου ακινήτων. Επίσης, επιδίωξη είναι η μεταφορά νέων ακινήτων στο χαρτοφυλάκιο της ΕΤΑΔ από άλλους φορείς/υπουργεία, το ξεκαθάρισμα με τα καταπατημένα και κατεχόμενα ακίνητα. Οσα ακίνητα δεν θεωρούνται αξιοποιήσιμα ή ζημιογόνα προτείνεται να επιστραφούν στο ελληνικό Δημόσιο.

2. Επιτάχυνση της εξυγίανσης, ωρίμανσης και αξιοποίησης των ακινήτων. Επιδίωξη εδώ είναι η αποτύπωση της πραγματικής κατάστασης του συνόλου της ακίνητης περιουσίας, μέσω της επικαιροποίησης και του εμπλουτισμού του GIS/MIS ακινήτων.

3. Αύξηση των εσόδων και της κερδοφορίας, μέσω ελέγχου και επικαιροποίησης των υφιστάμενων συμβάσεων μίσθωσης και παραχώρησης, εξορθολογισμού των λειτουργικών δαπανών, σύναψης επιχειρηματικών και στρατηγικών συνεργασιών, ενίσχυσης των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (e-auctions) κ.ά.

4. Συμβολή στην ανάπτυξη της χώρας μέσω αξιοποίησης ακινήτων με αναπτυξιακή προοπτική (τουρισμός, logistics, κ.λπ.).

Καλύτερες επιδόσεις, χωρίς υπέρογκα χρέη, έχουν μικρότερες επιχειρήσεις

Σε πολύ καλύτερη κατάσταση βρίσκονται οι μικρότερες δημόσιες επιχειρήσεις που έχουν ήδη μεταφερθεί στην ΕΕΣΥΠ. Οι εταιρείες είναι πιο «νοικοκυρεμένες» και κυρίως δεν έχουν τις υπέρογκες ζημίες των μεγάλων (ΟΑΣΑ, ΕΛΤΑ κ.λπ.).

ΟΚΑΑ: Στον Oργανισμό Κεντρικών Αγορών & Αλιείας ανήκουν οι κεντρικές αγορές λαχανικών και φρούτων σε Αθήνα και Πάτρα, καθώς και 11 ιχθυόσκαλες. Αντικείμενό του είναι η τροφοδοσία όλης της ελληνικής επικράτειας με φρούτα, λαχανικά, κρέατα και αλιεύματα, παρέχοντας ως κύρια υπηρεσία την εκμίσθωση υποδομών σε χονδρεμπόρους οπωροκηπευτικών, κρεάτων κ.ά.

Τα έσοδα της εταιρείας εμφανίζονται σταθερά τα τελευταία έτη (13-15 εκατ. ευρώ), με τις ιχθυόσκαλες να συνεισφέρουν θετικά στα έσοδα και τη λειτουργική κερδοφορία (15%-25% των εσόδων). Στόχος εδώ είναι η διεύρυνση των δραστηριοτήτων μέσω διαμόρφωσης γραφείων, χώρων (ψύξης), αποθήκευσης κ.λπ., σε εμπόρους. Παράλληλα, προτείνεται η εξέταση δημιουργίας νέων πηγών εσόδων, π.χ. με εκθέσεις προϊόντων (λουλούδια, τυποποιημένα προϊόντα κ.λπ.). Επίσης, προτείνεται να εξεταστεί η ένταξη της 12ης ιχθυόσκαλας (Βόλου) στην εταιρεία.

ΚΑΘ: H Kεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης έχει ως αντικείμενο δραστηριότητας χονδρεμπορικές πωλήσεις οπωροκηπευτικών και κρέατος, παρέχοντας ως κύρια υπηρεσία την εκμίσθωση κινητών και ακινήτων, στοχεύοντας τόσο στην αγορά της Βορείου Ελλάδος αλλά και των Βαλκανίων. Είναι αρκετά μικρότερη από τον ΟΚΑΑ, αλλά περισσότερο κερδοφόρος, καθώς εμφανίζει περιθώριο λειτουργικής κερδοφορίας της τάξης του 50%.

Οι προτεινόμενες αξιοποιήσεις είναι παρόμοιες με εκείνες του ΟΚΑΑ. Επιπλέον, προτείνεται η επέκτασή της σε νέες αγορές (π.χ. Βαλκάνια), ενώ υπάρχει σκέψη να λειτουργήσουν και ως πάρκο τροφίμων.

Ηelexpo-ΔΕΘ: Aποτελεί τον Ενιαίο Εθνικό Εκθεσιακό Φορέα, με αντικείμενο τη διοργάνωση εκθέσεων, συνεδρίων και επιχειρηματικών αποστολών και γενικότερα εκδηλώσεων στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή. Λειτουργεί δύο εκθεσιακά κέντρα, ένα στη Θεσσαλονίκη (ΔΕΘ) και ένα στην Αθήνα (HELEXPO). Η εταιρεία δεν επιχορηγείται, δεν επιδοτείται και δεν λαμβάνει κανενός είδους χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό ή από οποιονδήποτε κρατικό φορέα και το κύριο έσοδό της προέρχεται από τις τρεις κύριες εκθέσεις που διοργανώνονται στη Θεσσαλονίκη (Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης, Agrotica, Filoxenia). Η εταιρεία αυξάνει σε μεγέθη, αλλά παραμένει οριακά θετική η λειτουργική κερδοφορία της.

Βασικός στόχος είναι η ενίσχυση των μεγεθών, κυρίως μέσω της αύξησης των εσόδων με τη διενέργεια περισσότερων εκθέσεων. Το στρατηγικό σχέδιο προτείνει την υιοθέτηση των ευρωπαϊκών τάσεων προς τον τομέα της διασκέδασης και ψυχαγωγίας, έτσι ώστε να προσελκύσει ειδικές κατηγορίες επισκεπτών ή/και εκθέσεων. Σημαντικό πλεονέκτημά της είναι η θέση τόσο της ΔΕΘ (Θεσσαλονίκη) όσο και της Helexpo (Μαρούσι). Μειονέκτημά της συνιστούν οι μικροί εκθεσιακοί χώροι. Προτείνεται να εξεταστεί η παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών, όπως τεχνικές υπηρεσίες, catering, φιλοξενίας, η δημιουργία νέων εκθέσεων και θεματικών πάρκων κ.ά.

Eλληνικές Αλυκές: H εταιρεία παρουσιάζει σημαντική επιδείνωση των μεγεθών της, με την παραγωγή και τις πωλήσεις να μειώνονται ραγδαία. Αντίθετα, οι δαπάνες παραμένουν σταθερές, αν δεν αυξάνονται. Η ΕΕΣΥΠ προτείνει τον εξορθολογισμό του λειτουργικού κόστους της επιχείρησης, εξέταση των ελαστικών και μη ελαστικών εξόδων κ.λπ. Παράλληλα, προτείνεται η διεύρυνση του πελατολογίου, η διεύρυνση της αλυκής Μεσολογγίου (ισχυρό brand name), οι συνέργειες με άλλες ιδιωτικές εταιρείες κ.ά.

Πηγή: kathimerini.gr