Τι σημαίνει για τις επιχειρήσεις η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν;

Το τηλέφωνο χτυπούσε ασταμάτητα την Πέμπτη στο γραφείο του Jack Hayes της δικηγορικής εταιρείας Steptoe & Johnson στην Ουάσινγκτον –αρκετοί επιχειρηματίες της λίστας Fortune 500 ήθελαν να μάθουν τι σημαίνει η συμφωνία για τα πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν για το επιχειρείν στην Ισλαμική Δημοκρατία.

Η απάντησή του: όχι και πολλά, τουλάχιστον για την ώρα και τουλάχιστον για τις περισσότερες αμερικανικές επιχειρήσεις που ανυπομονούν να επανεισέλθουν στο οικονομικά απομονωμένο έθνος των 80 εκατ. κατοίκων αλλά και στα τέταρτα μεγαλύτερα πετρελαϊκά αποθέματα στον κόσμο.

«Νομίζω δεν θα δούμε ακόμη μια σημαντική άρση των κυρώσεων που θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις του τραπεζικού κλάδου, του κλάδου ασφάλισης ή του κλάδου πρώτων υλών», λέει ο Hayes, ειδικός σε ζητήματα που σχετίζονται με τις κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν. «Νομίζω ότι όλοι θα είναι επιφυλακτικοί».

Αυτό που ο πρόεδρος Barack Obama αποκάλεσε μια «ιστορική κατανόηση» με το Ιράν δύσκολα θα βοηθήσει πολλές αμερικανικές επιχειρήσεις στο ορατό μέλλον, δεδομένων των ισχυρών πολιτικών δυνάμεων και στις δύο χώρες που ακόμη δεν εμπιστεύονται η μία την άλλη. Παρότι η κυβέρνηση Obama ίσως επιχειρήσει να ελευθερώσει περισσότερο το εμπόριο με το Ιράν για ανθρωπιστικά αγαθά, όπως τρόφιμα, φάρμακα και περίθαλψη –ή μπορεί να κανεί κινήσεις που θα ανακουφίζουν από τις λεγόμενες δευτερεύουσες κυρώσεις εναντίον μη αμερικανικών επιχειρήσεων που συνεργάζονται με το Ιράν- δυνάμει μεγάλα deals στην ενέργεια, την αεροπορική βιομηχανία, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα αυτοκίνητα θα χρειαστεί πιθανότατα να περιμένουν το ελεγχόμενο από τους Ρεπουμπλικανούς Κογκρέσο να δράσει.

«Όλοι στις ΗΠΑ πρόκειται να κινηθούν προσεκτικά στο συγκεκριμένο θέμα γιατί κανείς δεν θέλει να επιβαρυνθεί με κυρώσεις, ιδίως με την πολιτική κατάσταση στην Ουάσιγκτον αυτές τις μέρες», εξηγεί ο Hayes.

Οι βραχυπρόθεσμοι νικητές θα είναι πιθανότατα οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που συνέρρευσαν στο τέλος του μήνα στην Τεχεράνη μετά το αρχικό πλαίσιο των συζητήσεων για τα πυρηνικά που συμφωνήθηκε το Νοέμβριο του 2013. Οι κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης εναντίον του Ιράν συνδέονται ως επί το πλείστον με την αντιπαράθεση για τα πυρηνικά και είναι πιθανό να αρθούν με το πέρασμα του χρόνου, αν το Ιράν τηρήσει τις δεσμεύσεις του. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ, στο μεταξύ, έχουν στόχο να τιμωρήσουν μια σειρά υποτιθέμενων παραπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένων της στήριξης της τρομοκρατίας και της ανάπτυξης όπλων μαζικής καταστροφής. Την υπόθεση έρχεται να περιπλέξει το γεγονός ότι ορισμένες αμερικανικές κυρώσεις ενεργοποιήθηκαν με προεδρικό διάταγμα και άλλες εγκρίθηκαν από το Κογκρέσο, γεγονός που καθιστά δύσκολο να προσδιοριστεί ποια μπορεί να άρει μονομερώς ο Πρόεδρος Obama και ποια χρειάζεται να επιμεληθεί το Κογκρέσο.

«Έχω μια αφίσα στον τοίχο του γραφείου μου όπου αναγράφεται με μικρά γράμματα κάθε μία κύρωση κατά του Ιράν και τώρα πρέπει να σημειώσω με μαρκαδόρο τι είναι επιτρεπτό και τι δεν είναι», λέει ο Danforth Newcomb, δικηγόρος διεθνούς εμπορίου της Shearman & Sterling στη Νέα Υόρκη. «Γίνεται ολοένα πιο περίπλοκο τι είναι οκ με το Ιράν και τι όχι και τόσο οκ».

Οι φαρμακευτικές εταιρείες και οι εταιρείες υγειονομικής περίθαλψης των ΗΠΑ είναι πιθανό να λάβουν μερική ώθηση, δεδομένου ότι είχαν ήδη μεγαλύτερη πρόσβαση στις αγορές του Ιράν χάρη στις εξαιρέσεις για τα ανθρωπιστικά αγαθά. Περισσότερες από 50 ιατροφαρμακευτικές εταιρείες εξαιρέθηκαν από τις κυρώσεις του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ για να εξάγουν στο Ιράν. Μεταξύ αυτών, η Boston Scientific, η GE Healthcare, και η Bausch & Lomb, σύμφωνα με τα αρχεία του υπουργείου Οικονομικών που δημοσιεύθηκαν από την εφημερίδα Wall Street Journal. Το πρόβλημα που αντιμετώπισαν ήταν στο να πληρώνονται, ειδικά μετά τον αποκλεισμό των ιρανικών τραπεζών από το παγκόσμιο σύστημα πληρωμών SWIFT το 2012.

Από το 2012 έως το 2014, η αξία των νόμιμων εξαγωγών φαρμακευτικών αγαθών από τις ΗΠΑ στο Ιράν υποχώρησε περισσότερο από 50%. «Υπάρχει συσσωρευμένη ζήτηση στο Ιράν για φάρμακα για τον καρκίνο, για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, καθώς και για ασθένειες του αίματος επειδή η ιρανική φαρμακευτική βιομηχανία δεν μπορεί να κατασκευάσει τα φάρμακα αυτά από μόνη της», λέει ο Webber.

Οι αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου, ο κλάδος που θα αποκομίσει το μεγαλύτερο όφελος από την πρόσβαση στο Ιράν, θα έχουν πιθανότατα ένα μειονέκτημα έναντι των ευρωπαϊκών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων των BP, Royal Dutch Shell, Eni και Total, λόγω των πιο περιοριστικών αμερικανικών κυρώσεων. Το Ιράν κατέχει το 10% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου –φέρνοντας τη χώρα στην τέταρτη θέση παγκοσμίως πίσω από τη Βενεζουέλα, τη Σαουδική Αραβία και τον Καναδά- και σχεδόν το ένα πέμπτο των παγκόσμιων αποθεμάτων φυσικού αερίου, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση μετά τη Ρωσία. «Το Ιράν είναι ένα μεγάλο μπόνους», δήλωσε ο Oswald Clint, αναλυτής πετρελαίου της Sanford C. Bernstein & Co. στο «Το μέγεθος των πόρων είναι πολύ ελκυστικό».

Μετά το διάλειμμα 20 ετών που ακολούθησε την ισλαμική επανάσταση, η Τεχεράνη προσπάθησε να δελεάσει τις ξένες εταιρείες πετρελαίου στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Πρώτα στράφηκε προς τις ΗΠΑ, με μια συμφωνία 1 δισ. δολαρίων το 1995 με την Conoco που διαλύθηκε σχεδόν αμέσως υπό την πίεση του Λευκού Οίκου. Μετά την λάθος εκκίνηση με τον αμερικανικό όμιλο, η Τεχεράνη υπέγραψε αρκετές συμφωνίες με μεγάλες ευρωπαϊκές μεγάλες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Total και Shell.