Σε ελεύθερη πτώση η τουρκική λίρα
Η αναγκαστική αδράνεια της Τράπεζας της Τουρκίας, η οποία, υπό τη μόνιμη πίεση της κυβέρνησης Ερντογάν, διατηρεί χαμηλά τα επιτόκια, η παρατεταμένη πολιτική κρίση μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου αλλά και η έλλειψη εμπιστοσύνης των Τούρκων στο νόμισμα της χώρας τους είναι οι κύριοι μοχλοί που συμπιέζουν διαρκώς την τουρκική λίρα, οδηγώντας την στην ιλιγγιώδη πτώση της. Εχοντας χάσει το 17% της αξίας της έναντι του δολαρίου μέσα στο 2016, στις μόλις οκτώ συνεδριάσεις του 2017 έχει υποτιμηθεί κατά ακόμη 8,6%. Παρουσιάζει, έτσι, τη χειρότερη πορεία από όλα τα μεγάλα νομίσματα, με το πέσο του Μεξικού να την ακολουθεί με πολύ μικρότερη πτώση.
Καθοριστικός παράγοντας αποδυνάμωσης της λίρας έχει σταθεί η αδράνεια της Τράπεζας της Τουρκίας, που αποφεύγει να αυξήσει τα επιτόκια, μολονότι η αμερικανική Federal Reserve έχει εγκαινιάσει έναν γύρο περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Οι επενδυτές έχουν, έτσι, κάθε λόγο να εγκαταλείψουν το τουρκικό νόμισμα και να επιστρέψουν στις ΗΠΑ, προσβλέποντας σε υψηλότερες αποδόσεις. Η αμερικανική κεντρική τράπεζα αύξησε πέρυσι μόνον μία φορά το βασικό επιτόκιο δανεισμού κατά 25 μ.β., μολονότι η οικονομία της χώρας συρρικνώνεται για πρώτη φορά έπειτα από επτά χρόνια. Αιτία, οι επίμονες πιέσεις της κυβέρνησης και προσωπικά του προέδρου Ερντογάν, που ζητεί χαλαρή νομισματική πολιτική για να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη. Πολλές από τις δηλώσεις των πολιτικών της γείτονος εκλαμβάνονται από τους επενδυτές ως δεσμεύσεις για διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα.
Με την αποδυνάμωση του νομίσματος επιταχύνεται ραγδαία ο πληθωρισμός, που τον Δεκέμβριο έφτασε στο 8,53%, υπερβαίνοντας κατά 3,5 εκατοστιαίες μονάδες τον στόχο της κεντρικής τράπεζας. Είναι το έκτο συναπτό έτος που δεν επιτυγχάνεται ο στόχος. Αναλυτές της τράπεζας UniCredit προβλέπουν επιτάχυνση του πληθωρισμού στο 12% μέσα στο 2017, γι’ αυτό και συνιστούν στους επενδυτές να αποφύγουν την αγορά ομολόγων στο τοπικό νόμισμα. Την ίδια στιγμή, όμως, ο πληθωρισμός εγκυμονεί νέους κινδύνους για την τουρκική οικονομία που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ξένο κεφάλαιο για τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων της. Η σημαντική αύξηση των τιμών αποθαρρύνει τους ξένους επενδυτές, καθώς υπάρχει κίνδυνος να διαβρώσει την αξία των τοποθετήσεών τους. Ετσι, η Τουρκία εγκαταλείπεται από το ξένο κεφάλαιο, κι ενώ είναι η μοναδική από τις αναδυόμενες οικονομίες που δεν κατόρθωσε να τιθασεύσει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της, φέτος αναμένεται να αγγίξει το 5% του τουρκικού ΑΕΠ.
Την ίδια στιγμή, οι Τούρκοι αντιμετωπίζουν την τουρκική λίρα με ψυχρότητα και μόνο προσωρινά ανταποκρίθηκαν στις εκκλήσεις του Ερντογάν για οικονομικό πατριωτισμό. «Οσοι κρύβετε τα χρήματά σας στο στρώμα φέρτε τα πίσω και μετατρέψτε τα σε λίρες», ήταν η έκκληση που απηύθυνε τον Δεκέμβριο στον τουρκικό λαό. Βρήκε περιορισμένη απήχηση και προσωρινά αντιστράφηκε η τάση για μετατροπή των καταθέσεων σε δολάρια. Οσοι πείστηκαν, πάντως, και μετέτρεψαν τις αποταμιεύσεις τους σε τουρκικές λίρες, έχουν ήδη χάσει το 6,6% της αξίας τους. Τα τελευταία στοιχεία καταδεικνύουν, ωστόσο, πως στην πλειονότητά τους οι Τούρκοι αγνόησαν τον πρόεδρό τους. Και βέβαια το πρόβλημα είναι σοβαρότερο για όσες τουρκικές επιχειρήσεις έχουν μεγάλο χρέος σε δολάρια. Η διαφορά ανάμεσα στις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων σε ξένο νόμισμα και στην αξία των περιουσιακών τους στοιχείων έφτασε τον Σεπτέμβριο στο ρεκόρ των 213 δισ. δολαρίων. Οσο συνεχίζεται η υποχώρηση της λίρας, αυτές οι επιχειρήσεις σπεύδουν να αγοράσουν δολάρια για να εξυπηρετήσουν το χρέος τους. Ισως αυτός είναι ο λόγος που, παρά την πρόσφατη παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος, δεν ανέκαμψε η λίρα. Μιλώντας στο Bloomberg, ο υπουργός Οικονομίας Νιχάτ Ζεμπεκτσί δήλωσε πως η κυβέρνηση εξετάζει την προοπτική να θέσει αυστηρούς περιορισμούς στον δανεισμό των επιχειρήσεων σε συνάλλαγμα.
Πηγή: kathimerini.gr