Πώς θα «κουρευτούν» χρέη προς Δημόσιο και τράπεζες

«Κούρεμα» ληξιπρόθεσμων οφειλών σε Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες που μπορεί να φτάσει έως το 20%-40% για 400.000 επιχειρήσειςπου βρίσκονται στο «κόκκινο», εφόσον, βεβαίως, κριθούν «βιώσιμες», προβλέπει το σχέδιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού, που αποτελεί μεν πεδίο «μάχης» με τους θεσμούς, αλλά με –κοινό– στόχο τη συμφωνία έως την προσεχή Τρίτη με Τετάρτη.

Η κυβέρνηση πλέον φέρεται διατεθειμένη να βάλει νερό στο… κρασί της, ειδικά στο μεγάλο «αγκάθι» της αντιμετώπισης των οφειλών προς το Δημόσιο, ακόμα και των παρακρατούμενων φόρων, δηλαδή του ΦΠΑ και του ΦΜΥ, που σε ένα από τα σενάρια που εξετάζουν οι «θεσμοί» δεν αποκλείεται να μετάσχουν στο «κούρεμα».

Πηγές που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις, μιλώντας στο «Κ», άφηνανανοιχτό το ενδεχόμενο η ελληνική πλευρά να κάνει πίσω και να προσχωρήσει στη θέση των δανειστών, οι οποίοι επιθυμούν να υπάρχει η δυνατότητα να γίνεται «κούρεμα» και στις εν λόγω οφειλές.

Η «αλλαγή» στάσης διαφάνηκε για πρώτη φορά το βράδυ της Τετάρτης, μετά την τετράωρη διαπραγμάτευση της ελληνικής πλευράς με τους «θεσμούς», όταν ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, εξερχόμενος της συνάντησης, έκανε λόγο για «ίση αντιμετώπιση όλων των πιστωτών». Δηλαδή η ελληνική πλευρά και οι «θεσμοί» συμφώνησαν για ενιαίο «κούρεμα» των οφειλών που έχουν οι επιχειρήσεις σε τράπεζες, Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία.

Οριζόντιο το «κούρεμα»

Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως, αν μια επιχείρηση ενταχθεί στον μηχανισμό, οι οφειλές της θα «κουρευτούν», αν υπάρξει τέτοια απόφαση μεταξύ των πιστωτών της (το πώς θα ρυθμιστούν τα χρέη μιας επιχείρησης θα είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης), οριζόντια.

Με άλλα λόγια, εάν από τη διαπραγμάτευση μεταξύ των πιστωτών και της επιχείρησης προκύπτει πως η οφειλή της επιχείρησης  πρέπει να «κουρευτεί», και σε αυτό συμφωνήσει το 60% των πιστωτών, τότε το «κούρεμα» θα είναι αντίστοιχου ποσοστού για όλους τους πιστωτές. Αρμόδια  στελέχη ότι το πιθανότερο σενάριο «κουρέματος» είναι της τάξης του 20%-40%, εξηγώντας ότι η περίπτωση Μαρινόπουλου που κατέληξε σε μείωση οφειλών κατά 50% στο κεφάλαιο, αφορούσε μόνο τους προμηθευτές της εν λόγω εταιρίας, ενώ η διαγραφή τόκων και προσαυξήσεων άγγιξε τις άλλες κατηγορίες πιστωτών.

Οι  ίδιες πηγές ανέφεραν πως η οριζόντια ρύθμιση στις οφειλές μιας επιχείρησης προς τους πιστωτές της θα αφορά, εκτός από το «κούρεμα», πιθανότατα και επιμήκυνση της οφειλής (δηλαδή διαχωρισμό αυτής σε δύο μέρη, σε αυτό που θα εξυπηρετείται κανονικά και σε αυτό που θα επανεξεταστεί σε4 βάθος π.χ. 15ετίας) αλλά και μείωση επιτοκίου. Στη διαπραγμάτευση θα συμμετέχουν όλοι οι πιστωτές μέσω εκπροσώπων τους.

Κρατικές οφειλές

Σε ό,τι αφορά, πάντως, την περίπτωση των οφειλών προς το Δημόσιο, η ελληνική πλευρά επιμένει τον τελικό λόγο να έχει η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ), η οποία θα καλείται να κρίνει εάν το «κούρεμα» θα γίνεται στη βασική οφειλή, στα πρόστιμα, στις προσαυξήσεις ή στους παρακρατούμενους φόρους.

Το σίγουρο είναι, με βάση τα όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα, πως στο τελικό κείμενο φαίνεται πως δεν θα υπάρξει κάποια εξαίρεση σε ό,τι αφορά τους παρακρατούμενους φόρους (ΦΠΑ ΦΜΥ).

Οι ελληνικές ενστάσεις και η γραμμή των «θεσμών»

Οι ενστάσεις της ελληνικής πλευράς για την εξαίρεση από το «κούρεμα» των παρακρατούμενων οφειλών, όπως αυτές έχουν διατυπωθεί από τη ΓΓΔΕ, εστιάζουν στον κίνδυνο να υπάρξει «τρύπα» στα έσοδα, η οποία, για να καλυφθεί, δεν αποκλείεται να απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα, όπως ανέφερε πηγή κοντά στις διαπραγματεύσεις.

Με βάση εκτιμήσεις που έχουν γίνει, οι ανακτήσιμες οφειλές φυσικών και νομικών προσώπων προς το Δημόσιο αγγίζουν σήμερα κατά προσέγγιση τα 10 δισ. ευρώ επί συνόλου οφειλών προς το Δημόσιο ύψους 80 δισ. ευρώ. Με βάση τις ίδιες εκτιμήσεις, από αυτά τα 10 δισ. ευρώ εκτιμάται πως κοντά στα 9 δισ. ευρώ είναι οφειλές από νομικά πρόσωπα. Οπότε, όπως υποστηρίζεται από την ελληνική πλευρά, ελλοχεύει ο κίνδυνος, αν το «κούρεμα» των οφειλών αγγίξει και τους παρακρατούμενους φόρους, αυτό να δημιουργήσει «τρύπα» η οποία πολύ δύσκολα καλύπτεται.

Ο αντίλογος των «θεσμών» είναι πως μέσω της ρύθμισης μπορεί να «χάσει» το Δημόσιο στην πρώτη γραμμή, στην τελική, όμως, θα κερδίσει από αυτά που θα εισπράξει από τους υπολοίπους, οπότε θα υπάρξει ισοσκελισμός.

Η πράξη είναι περίπλοκη και αυτήν τη στιγμή είναι δύσκολο να αποτιμηθούν οι επιπτώσεις, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχει καμία μελέτη επιπτώσεων, αφού καλά-καλά το Δημόσιο δεν γνωρίζει ποιοι από όσους οφείλουν προς αυτό έχουν «κόκκινα» δάνεια και ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, τους προμηθευτές τους και τους εργαζομένους. Οπότε το Δημόσιο δεν μπορεί να κάνει κάποια ρεαλιστική εκτίμηση πόσα από αυτά τα 10 δισ. ευρώ θα περάσουν στον εξωδικαστικό μηχανισμό.

Ποια είναι η βασική φιλοσοφία του μηχανισμού και τι θα προβλέπει

Αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών θα είναι ο τρόπος με τον οποίο θα αντιμετωπίζονται και θα ρυθμίζονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές σε Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες, προμηθευτές και εργαζομένους όσων επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών θα κάνουν χρήση του εξωδικαστικού μηχανισμού και κριθούν βιώσιμες.

Οπότε στη λύση που τελικά θα συμφωνηθεί δεν αποκλείεται να περιλαμβάνεται και «κούρεμα» οφειλών ακόμα και στο κεφάλαιο ή «πάγωμα» απαιτήσεων.

Σύμφωνα με άλλες πηγές, η συγκεκριμένη ρύθμιση «ακουμπάει» τουλάχιστον 400.000 νομικά πρόσωπα (300.000 είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, 70.000 μικρές επιχειρήσεις και 30.000 μεγάλες επιχειρήσεις).

«Κλειδί» η βιωσιμότητα

Βέβαια, για να φτάσει ένα νομικό πρόσωπο (μικρή, μεσαία μεγάλη επιχείρηση ή ελεύθερος επαγγελματίας) στο σημείο να συζητά με τους πιστωτές του λύσεις για την εξυγίανσή του θα πρέπει πρώτα να έχει κριθεί βιώσιμο, γιατί στην περίπτωση που δεν κριθεί βιώσιμο θα οδηγείται στην εκκαθάριση.

Η βιωσιμότητα των μικρότερων επιχειρήσεων θα κρίνεται, όπως όλα δείχνουν, με βάση αυτοματοποιημένο σύστημα ανάλυσης, όπου ο ενδιαφερόμενος θα εισάγει οικονομικά στοιχεία (π.χ., το Ε9, τα έσοδα της τρέχουσας περιόδου αλλά και τα έξοδα, τα περιουσιακά στοιχεία, τις ακριβείς οφειλές του κ.λπ.).

Οι μεγαλύτερες θα αξιολογούνται από ανεξάρτητο εκτιμητή. Εάν η διαδικασία καταλήξει σε συμφωνία των πιστωτών και του οφειλέτη, η υπόθεση θα παραπέμπεται σε δικαστή προς επικύρωση.

Πώς θα κινηθούν οι τράπεζες

Ο σχεδιασμός των τραπεζών για τα «κουρέματα» των δανείων μεγάλων επιχειρήσεων προβλέπει ότι αυτά θα αποφασιστούν ανά περίπτωση από την τράπεζα με τη μεγαλύτερη πιστωτική έκθεση.

Καθώς οι ελάχιστες περιπτώσεις μεγάλων κοινοπρακτικών δανείων που διευθετήθηκαν μέχρι σήμερα τράβηξαν εις μάκρος, με κόστος τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τις τράπεζες, οι τελευταίες πρόκειται να κινηθούν εφεξής στη βάση ενός «μηχανισμού» ο οποίος θα δίνει ηγετικό ρόλο στην τράπεζα με τη μεγαλύτερη έκθεση στον δανεισμό της επιχείρησης. Η τράπεζα αυτή θα βάζει ορκωτούς ελεγκτές για τον έλεγχο των οικονομικών δεδομένων της επιχείρησης, θα εκπονεί τη μελέτη βιωσιμότητάς της, θα καταρτίζει το σχέδιο αναδιάρθρωσης, αποφασίζοντας και για το ύψος του «κουρέματος», και θα παρουσιάζει την πρότασή της στις υπόλοιπες πιστώτριες τράπεζες. Εφόσον συμφωνήσουν μεταξύ τους οι τράπεζες, το Δημόσιο και οι άλλοι πιστωτές θα καλούνται να συμφωνήσουν στο σχέδιο αναδιάρθρωσης. Στην περίπτωση που οι τράπεζες δεν είναι ο πλειοψηφών πιστωτής, τότε ξεχωριστή μελέτη βιωσιμότητας και σχέδιο αναδιάρθρωσης θα καλείται να καταρτίσει και το Δημόσιο.

Το «τελεσίγραφο» SSM και μεγαλομετόχων σε κυβέρνηση – τράπεζες

 «Κούρεμα» σε βιώσιμες επιχειρήσεις, «εκτέλεση» σε μη βιώσιμες

Το σήμα για να μπει «το μαχαίρι στο κόκκαλο» στο πλήθος των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων που συνεχίζουν να συντηρούνται χωρίς να έχουν τις προϋποθέσεις βιωσιμότητας περιμένουν SSM και μεγαλομέτοχοι των τραπεζών από τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.

Οι διαπραγματεύσεις κυβέρνησης-«θεσμών», που αναμένεται να έχουν καταλήξει μέχρι την Τρίτη 22 Νοεμβρίου, οριστικοποιώντας τον νόμο για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό και ολοκληρώνοντας το νομικό πλαίσιοδιαχείρισης των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων, συνοδεύονται από τις εντεινόμενες πιέσεις SSM και μεγαλομετόχων των τραπεζών προς τράπεζες και κυβέρνηση να μην αναβάλουν πλέον την εκκαθάριση του επιχειρηματικού τοπίου.

Προς αυτή την κατεύθυνση στέλνουν «τελεσίγραφο» για την έναρξη των δραστικών μέτρων αντιμετώπισης των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων από την αρχή του 2017, με εκτεταμένες διαγραφές στα χρέη βιώσιμων επιχειρήσεων, με πωλήσεις δανείων και με «αποδιασωλήνωση» των επιχειρήσεων που δεν παρουσιάζουν προοπτική επιβίωσης.

Το «τελεσίγραφο» έρχεται καθώς έχει διαπιστωθεί απροθυμία για το ξεκαθάρισμα των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, την οποία, μάλιστα, SSM και ξένοι μεγαλομέτοχοι συσχετίζουν με την «τρικυμιώδη» πορεία επιλογής προσώπων στην Πειραιώς και την Εθνική. Την απροθυμία να παρθούν αποφάσεις για τη χαριστική βολή σε μη βιώσιμες επιχειρήσεις διαπιστώνουν, επίσης, από το γεγονός ότι ακόμη δεν έχει θεσπιστεί κάλυψη, άνευ αστερίσκων, στα στελέχη τραπεζών και Δημοσίου που θα αποφασίσουν αναδιαρθρώσεις και «κουρέματα» οφειλών, ούτε έχει θεσμοθετηθεί η δυνατότητα άμεσης αποπομπής των μη συνεργάσιμων διοικήσεων υπερχρεωμένων επιχειρήσεων.

Σήμα επείγοντος

Με δεδομένο τον καθορισμό φιλόδοξων στόχων για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών κατά 41 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2019, από 108,6 δισ. ευρώ σήμερα, ο SSM πιέζει τις τράπεζες να ξεκινήσουν άμεσα τη μεταβίβαση επιχειρηματικών δανείων σε εξειδικευμένες εταιρείες διαχείρισης. Αυτό αναμένεται να γίνει από τις αρχές του 2017, σε συνάρτηση με τις αδειοδοτήσεις εταιρειών διαχείρισης από την ΤτΕ. Ωστόσο, μέχρι να αποδώσει η διαχείριση και να δημιουργηθεί αγορά για πωλήσεις δανείων στη συνέχεια, ο SSM ζητά αρχικά διαγραφές δανείων.

Προς αυτή την κατεύθυνση και στο πλαίσιο των τελικών διαπραγματεύσεων για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, πιέζει για τη δημιουργία καθεστώτος που να ευνοεί τις διαγραφές δανείων από τις τράπεζες, ενθαρρύνοντάς τες να «σβήσουν» από τους ισολογισμούς τους «κόκκινα» δάνεια με χρήση των προβλέψεων που έχουν σχηματίσει.

Ο SSM πιέζει την κυβέρνηση για τη διαμόρφωση νομοθεσίας που θα προβλέπει ευνοϊκή φορολογική αντιμετώπιση των διαγραφών δανείων. Και αυτό, καθώς γνωρίζει ότι, χωρίς ευνοϊκή φορολογική αντιμετώπιση, οι τράπεζες δεν θα προχωρήσουν σε διαγραφές, παρά τις συσσωρευμένες τους προβλέψεις, ύψους 58 δισ. ευρώ.

Δεδομένου ότι το 2016 ουσιαστικά θα παρέλθει άπρακτο, ολοκληρώνοντας το πλαίσιο διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων, και το 2017 θα αποτελέσει έτος δοκιμής των μέσων διαχείρισης, ο SSM κρίνει ότι επείγει να προηγηθεί η δυνατότητα για ευρύτερες διαγραφές δανείων. Και αυτό, τη στιγμή που η ΤτΕ έχει διαπιστώσει πως δύο στα τρία μη εξυπηρετούμενα δάνεια εμφανίζουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του έτους και εξ αυτών το 40% μεγαλύτερη των 720 ημερών.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Κ», στόχος είναι το ύψος των διαγραφών δανείων να είναι τουλάχιστον αντίστοιχο αυτού των ρυθμίσεων δανείων, στο πλαίσιο της στρατηγικής που θα ακολουθήσουν οι τράπεζες μέχρι το 2019. Το ύψος αυτό προσδιορίζεται σε περίπου 14,5 δισ. ευρώ για τις μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις δανείων και άλλο τόσο για τις διαγραφές.

Ο χρόνος απόσβεσης

Οι διαγραφές δανείων θα διευκολυνθούν, βεβαίως, από τη θέσπιση του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Στην πράξη, ωστόσο, δεν θα μπορέσουν, χωρίς κίνητρα που θα τις ενθαρρύνουν, να φτάσουν στα επίπεδα που κρίνει αναγκαία ο SSM για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, καθώς δεν συνηγορούν σε αυτό η αδύναμη κερδοφορία των τραπεζών και η υψηλή συμμετοχή του αναβαλλόμενου φόρου στα εποπτικά τους κεφάλαια.

Σήμερα, αν μια τράπεζα προχωρήσει σε διαγραφή δανείων για τα οποία έχει σχηματίσει προβλέψεις έως το τέλος του 2015, μπορεί να συμψηφίσει μέρος της ζημιάς με τον αναλογούντα αναβαλλόμενο φόρο εντός πενταετίας. Το περιθώριο αυτό δεν φαίνεται να συμβαδίζει με την προϋπόθεση ισχυρής κερδοφορίας των τραπεζών που να επιτρέπει μεγάλες διαγραφές δανείων.

Κατόπιν αυτού, υπάρχει πίεση προς την κατεύθυνση θέσπισης ευνοϊκότερης φορολογικής αντιμετώπισης των διαγραφών, ενδεχομένως και με ορίζοντα απόσβεσης μεγαλύτερο της δεκαετίας, αν ληφθεί υπόψη ότι οι ζημίες από το PSI μπορούν διά νόμου να αποσβεστούν σε ορίζοντα 30ετίας.

Οι τράπεζες, πάντως, προαναγγέλλουν στις επαφές τους με τους αναλυτές των ξένων οίκων ότι η συμβολή των διαγραφών στην εξυγίανση των δανειακών τους χαρτοφυλακίων θα κινηθεί στο 40%, όταν η συμβολή των άλλων εναλλακτικών μείωσης των NPEs –ρυθμίσεις, πωλήσεις και πλειστηριασμοί– θα έχουν συμβολή 20% εκάστη στην επίτευξη του στόχου μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Πηγή:capital.gr