Πληθωρισμός και ελλείμματα απειλούν την Τουρκία

Εχοντας πιστωθεί τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιμένει να τους διατηρεί με κάθε κόστος. Εχει, μάλιστα, εφαρμόσει πρόγραμμα εκτεταμένων δαπανών, ενώ παρεμβαίνει συστηματικά στο έργο της κεντρικής τράπεζας για να διατηρεί χαμηλά το κόστος του δανεισμού. Ετσι, παρά την επιβράδυνση που σημείωσε η τουρκική οικονομία το δεύτερο εξάμηνο του 2016, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, την περασμένη χρονιά το τουρκικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 7%, διαψεύδοντας κάθε απαισιόδοξη εκτίμηση. Αποτέλεσμα της πολιτικής του Ερντογάν είναι, όμως, η διεύρυνση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών της χώρας και ο υψηλός πληθωρισμός, που παραμένει επίμονα σε διψήφιους αριθμούς. Γι’ αυτό και προειδοποιούν εν χορώ διεθνείς οργανισμοί, οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης, διεθνείς τράπεζες, αλλά και οικονομικοί αναλυτές, για τους κινδύνους που απειλούν την τουρκική οικονομία.

Οι δαπάνες των νοικοκυριών και η δραστηριότητα του κατασκευαστικού τομέα έχουν βασισθεί στον εκτεταμένο δανεισμό και η αύξηση της απασχόλησης στα κίνητρα που παρέχει η κυβέρνηση Ερντογάν στις επιχειρήσεις για να προσλαμβάνουν, καθώς και σε σειρά φοροαπαλλαγών. Οι πολιτικές αυτές έχουν οδηγήσει σε έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών ύψους 7,1 δισ. δολαρίων, που αντιστοιχεί στο 6,1% του τουρκικού ΑΕΠ. Παράλληλα, ο πληθωρισμός έχει υπερβεί το 11% και αναμένεται να επιταχυνθεί περαιτέρω. Ολα αυτά, όμως, καθιστούν εξαιρετικά ευάλωτη την τουρκική οικονομία, που καλύπτει τα ελλείμματά της από το ξένο κεφάλαιο. Οπως επισημαίνει μιλώντας στους Financial Times ο Ινάν Ντεμίρ, αναλυτής αναδυόμενων αγορών στη Nomura, η πολιτική και η γεωπολιτική αβεβαιότητα θα μπορούσαν να προκαλέσουν μαζικές εκροές κεφαλαίων από την Τουρκία, καταφέροντας πλήγμα στην οικονομία της. Η συγκυρία είναι, άλλωστε, αρνητική για την τουρκική οικονομία, όταν η Federal Reserve συζητά για το πόσες φορές θα αυξήσει τα επιτόκια του δολαρίου και η ΕΚΤ για το πόσο γρήγορα θα τερματίσει τις αγορές ομολόγων.

Εν ολίγοις, η αύξηση του κόστους δανεισμού σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη αποτελούν έναν ακόμη παράγοντα που θα μπορούσε να προσελκύσει το ξένο κεφάλαιο στις δυτικές οικονομίες και να εγκαταλείψει τις αναδυόμενες, όπως η τουρκική. Τον περασμένο μήνα το ΔΝΤ προειδοποίησε την Αγκυρα ότι η τουρκική οικονομία είναι ευάλωτη σε κάθε αλλαγή στην παγκόσμια οικονομία. Πριν από δύο εβδομάδες, ο οίκος Moody’s υποβάθμισε το χρέος της Τουρκίας στο Ba2, επικαλούμενος την παρατεταμένη πολιτική κρίση στη χώρα και την υπερβολική εξάρτησή της από το ξένο κεφάλαιο. Δεν παρέλειψε, πάντως, να υπογραμμίσει και την «αποδυνάμωση των θεσμών», αναφερόμενος στις πιέσεις που ασκούνται στο δικαστικό σώμα της Τουρκίας και στην προσπάθεια του Τούρκου προέδρου να επεκτείνει τις εξουσίες του. Στις προειδοποιήσεις προστέθηκε και ο επενδυτικός κολοσσός της Goldman Sachs, που αποφάνθηκε ότι «η τουρκική οικονομία παρουσιάζει κλασικά συμπτώματα υπερθέρμανσης». Δεδομένων των επίμονων παρεμβάσεων του Ερντογάν στην κεντρική τράπεζα,οι επενδυτές εκφράζουν φόβους ότι δεν θα υπάρξει η απαιτούμενη αντίδραση σε περίπτωση αρνητικής οικονομικής εξέλιξης.

«Βραδυφλεγής βόμβα»

Η Τουρκία άντλησε χθες 623,3 εκατ. τουρκικές λίρες, ποσό αντίστοιχο των 158,4 εκατ. δολαρίων, εκδίδοντας 10ετή ομόλογα με απόδοση 12,83%, ενώ τα τουρκικά ομόλογα που έχουν εκδοθεί σε δολάρια υποχώρησαν. Σύμφωνα με τον Κριστιάν Μάτζιο, αναλυτή Αναδυόμενων Αγορών στην επενδυτική TD Securities, η Τουρκία είναι ανάμεσα στις αναδυόμενες οικονομίες η πλέον ευάλωτη στο ενδεχόμενο μεγάλων αυξήσεων των επιτοκίων στις ΗΠΑ, ακριβώς επειδή έχει μεγάλες ανάγκες χρηματοδότησης από τον εξωτερικό δανεισμό.

Ο ίδιος αναλυτής αναφέρεται στις μεγάλες μακροοικονομικές ανισορροπίες που παρουσιάζει η οικονομία της Τουρκίας, όπως ο υψηλός πληθωρισμός και το μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. «Θεωρώ ότι η Τουρκία αποτελεί μια βραδυφλεγή βόμβα», τονίζει και προσθέτει ότι οι αγορές διαπιστώνουν πως οι κίνδυνοι στην Τουρκία είναι πλέον ισχυρότεροι από το κίνητρο για κέρδος. Αναλυτές και επενδυτές εντοπίζουν τώρα τον μεγαλύτερο γεωπολιτικό κίνδυνο που απειλεί την τουρκική οικονομία στις ένοπλες συγκρούσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στη μεθόριο της Τουρκίας με τη Συρία.

Πηγή: kathimerini.gr