Ενας κολοσσός συρρικνώνεται για να μπορέσει να διασωθεί

Την Τρίτη, η General Electric ανακοίνωσε ότι θα πουλήσει την κερδοφόρo μονάδα κατασκευής νοσοκομειακού εξοπλισμού, αλλά και το μερίδιο 62,5% που έχει στην εταιρεία Baker Hughes, η οποία παρέχει υπηρεσίες σε εταιρείες άντλησης πετρελαίου. Ετσι ολοκληρώθηκε σε μεγάλο βαθμό το σχέδιο της GE να πουλήσει περιουσιακά στοιχεία της, αξίας 20 δισ. δολαρίων. Πλέον, η μικρότερη εταιρεία θα επικεντρωθεί στους κινητήρες αεροσκαφών, στις τουρμπίνες για εργοστάσια παραγωγής ενέργειας και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ομως, η νέα General Electric δεν θυμίζει σε τίποτα τον επιχειρηματικό κολοσσό που με τις τεχνολογίες που εφηύρε και τα προϊόντα που παρήγαγε άλλαξε, κυριολεκτικά, τον τρόπο ζωής των Αμερικανών στη διάρκεια του 20ού αιώνα. Στα 126 χρόνια της ιστορίας της, η General Electric ουσιαστικά δημιούργησε τον μοντέρνο τρόπο ζωής που από την Αμερική εξαπλώθηκε στη συνέχεια σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Ο λαμπτήρας πυρακτώσεως, τον οποίο έβγαλε στην αγορά για πρώτη φορά το 1879 ο Τόμας Εντισον, εκ των συνιδρυτών της GE, μεγάλωσε την ημέρα, επιτρέποντας στους ανθρώπους να εργάζονται, να μελετούν και να διασκεδάζουν περισσότερες ώρες. Οι οικιακές συσκευές της GE έκαναν πολύ πιο εύκολες τις δουλειές του σπιτιού, και τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας έδιναν ρεύμα για να λειτουργούν όλα αυτά τα νέα προϊόντα. Οι κινητήρες τζετ της GE εκμηδένισαν τις αποστάσεις, τα ραδιόφωνα και οι τηλεοράσεις μετέφεραν ειδήσεις, μουσική και την αμερικανική κουλτούρα σε κάθε γωνιά των ΗΠΑ, αλλά και στο εξωτερικό. Οι ακτίνες Χ επέτρεψαν στους γιατρούς να δουν το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος και τα βιομηχανικά πλαστικά χρησιμοποιήθηκαν σχεδόν σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Ολες αυτές τις τεχνολογίες τις εφηύρε ή τις έβγαλε στο εμπόριο η General Electric, και μάλιστα με μεγάλα κέρδη για τους μετόχους της. Στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της η GE αποτελούσε την κορωνίδα του αμερικανικού εταιρικού καπιταλισμού. Κατασκεύαζε καταναλωτικά αγαθά και βιομηχανικό εξοπλισμό, κινητήρες για επιβατηγά αεροσκάφη και για πυρηνικά υποβρύχια, ραντάρ και ρομαντικές κωμωδίες (το 1986 είχε εξαγοράσει το NBC). Κέρδισε βραβεία Νομπέλ και οι επικεφαλής της συμβούλευαν Αμερικανούς προέδρους. Το μυστικό όπλο της GE ήταν οι μάνατζέρ της, οι οποίοι για μεγάλο χρονικό διάστημα στη διάρκεια του 20ού αιώνα ήταν οι καλύτεροι της αγοράς. Η GE ήταν η πρώτη που επέβαλε αυστηρούς οργανωτικούς κανόνες στην επιστημονική έρευνα και έκανε επιστήμη το μάνατζμεντ. Οπότε τι πήγε στραβά; Υπό τον θρυλικό πρόεδρό της Τζακ Γουέλτς (1981-2001), τα καθαρά έσοδα της εταιρείας είχαν αυξηθεί από το 1,65 δισ. δολάρια το 1981 στα 12,7 δισ. το 2000. Η κεφαλαιοποίηση της GE εκτινάχθηκε από τα 14 δισ. το 1981 σε περισσότερα από 400 δισ. το 2001. Ωστόσο, με την πάροδο των ετών, ολοένα και μικρότερο ποσοστό των εσόδων της GE προερχόταν από τις τεχνολογικές καινοτομίες και τη βιομηχανική υπεροχή της. Το πάνω χέρι είχε αναλάβει ο χρηματοπιστωτικός βραχίονάς της, η GE Capital, η οποία ξεκίνησε δίνοντας μικρά καταναλωτικά δάνεια τη δεκαετία του 1930 και εξελίχθηκε σε τραπεζικό κολοσσό, ο οποίος όμως βασιζόταν στον ριψοκίνδυνο βραχυπρόθεσμο δανεισμό. Εν συνεχεία, ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση…

H υπερβολική έκθεση οδήγησε την εταιρεία στα πρόθυρα της χρεοκοπίας

Διάδοχος του Γουέλτς ήταν ο Τζεφ Ιμελτ (2001-2017), ο οποίος αποχώρησε πέρυσι από την GE. Ο Ιμελτ ήταν άτυχος διότι ανέλαβε όταν πλέον κορυφωνόταν η πτώση της αμερικανικής μεταποίησης, αμέσως μετά το σκάσιμο της φούσκας dot.com, τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου (που έπληξαν καίρια τις πωλήσεις κινητήρων αεροσκαφών) και την αρχή μιας μακράς περιόδου πτώσης της Wall Street. Το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 2008, έπληξε σκληρά την GE, η μετοχή της οποίας υποχώρησε κατά 42% εκείνη τη χρονιά. Παράλληλα, η κρίση αποκάλυψε ότι η GE είχε επεκταθεί υπερβολικά. H GE Capital παραλίγο να χρεοκοπήσει ολόκληρο τον όμιλο, ο οποίος διασώθηκε χάρη στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 15 δισ. δολάρια (τα 3 από τον Γουόρεν Μπάφετ) και στις εγγυήσεις του αμερικανικού δημοσίου, ύψους 139 δισ. δολαρίων. Η GE Capital είχε προσφέρει υψηλά κέρδη την εποχή της ανόδου των τραπεζών, αλλά βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε βραχυπρόθεσμα δάνεια, αποκρύπτοντας το γεγονός ότι τα έσοδα ήταν εφάπαξ και όχι σταθερά από την παραγωγή προϊόντων και τεχνολογιών. Ο Ιμελτ αναγκάστηκε να περιορίσει σε μεγάλο βαθμό την GE Capital και προσπάθησε να εξαγοράσει άλλες εταιρείες, ωστόσο οι επιλογές του (π.χ. η εξαγορά της Alstom έναντι 10 δισ. δολαρίων το 2015) δεν αποδείχθηκαν ιδιαίτερα επιτυχημένες. Η αγορά εργοστασίων παραγωγής ενέργειας από φυσικό αέριο υποχωρούσε στα μέσα της δεκαετίας, εξαιτίας της πτώσης του κόστους παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ αλλά και εξαιτίας της πτώσης των τιμών του πετρελαίου, που έπληξε τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, οι οποίες ήταν από τους μεγαλύτερους πελάτες της GE Power. Το 2017 αποδείχθηκε καταστροφικό για τη μετοχή της GE, που υποχώρησε κατά 46%, και η κεφαλαιοποίησή της κατά 120 δισ. δολάρια, τη στιγμή που ο Dow Jones ενισχυόταν κατά 41%. Από την αρχή του 2018, η μετοχή της GE έχει υποχωρήσει κατά περισσότερο από 20%, αν και έχει ενισχυθεί σημαντικά αυτήν την εβδομάδα μετά την ανακοίνωση της νέας αναδιάρθρωσης της εταιρείας. Αυτό που καθιστά ακόμα πιο αξιοπρόσεκτη την πτώση της GE είναι ότι πλέον δεν βρισκόμαστε σε περίοδο κρίσης, ενώ οι μεγάλες οικονομίες του κόσμου αναπτύσσονται συγχρονισμένα. Παρ’ όλα αυτά, η GE εξακολουθεί να παράγει καλά προϊόντα. Οι κινητήρες της αεροσκαφών κυριαρχούν στην παγκόσμια αγορά. Οι τουρμπίνες της, σε εργοστάσια παραγωγής ενέργειας από φυσικό αέριο, κάρβουνο και πυρηνικά, εξακολουθούν να παράγουν το ένα τρίτο του ηλεκτρισμού παγκοσμίως. Ο περιορισμός της General Electric σε αυτούς τους τομείς και στις ΑΠΕ θα μπορούσε να αποδειχθεί σωτήριος γι’ αυτό το σύμβολο της αμερικανικής ισχύος. Αποκαθηλωμένο σύμβολο, πλέον…