Γνωρίζετε ότι…
• Κοινοί τραπεζικοί λογαριασμοί: Αντίθετη προς την ελευθερία κίνησης κεφαλαίων θεωρεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την απαλλαγή από φόρο κληρονομιών, μόνο των κοινών τραπεζικών λογαριασμών στην Ελλάδα, και όχι την επέκτασή της και σε κοινούς λογαριασμούς στο εξωτερικό. Εφόσον η Ελλάδα δεν δώσει επαρκείς εξηγήσεις, η υπόθεση αναμένεται να οδηγηθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
• Την παροχή συμπληρωματικών οδηγιών όσον αφορά την ερμηνεία των διατάξεων για τη φορολογική κατοικία και τη μόνιμη εγκατάσταση φαίνεται να επιτάσσουν οι συνθήκες που έχει επιφέρει η παρατεταμένη εξάπλωση της πανδημίας COVID-19. Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί μεταξύ των χωρών καθώς και η υποχρεωτική τηλεργασία που επέβαλε η πανδημία προκάλεσαν ερμηνευτικά φορολογικά ζητήματα σε σχέση με το κατά πόσον η αναγκαστική παραμονή ενός προσώπου στη χώρα, λόγω των συνθηκών αυτών, μπορεί να επηρεάσει τη φορολογική κατοικία του, τη φορολογική κατοικία της αλλοδαπής εταιρείας, αν πρόκειται για διευθυντικό στέλεχος, ή τη μόνιμη εγκατάσταση του αλλοδαπού εργοδότη του, εάν πρόκειται για μισθωτό. Τα ζητήματα αυτά επιχείρησε να λύσει η φορολογική αρχή με σχετική εγκύκλιό της τον περασμένο Ιούλιο (ΑΑΔΕ Ε2113/2020), ακολουθώντας τις αντίστοιχες οδηγίες του ΟΟΣΑ. Παρόλο που οι ερμηνευτικές αυτές οδηγίες ήταν άμεσες και χρήσιμες, ωστόσο παρασχέθηκαν σε αρχικό στάδιο της πανδημίας και αφορούσαν κυρίως το δεύτερο τρίμηνο του 2020, θεωρώντας, ακόμα, ότι οι συνθήκες θα επανέλθουν πολύ γρηγορότερα στην προηγούμενη κατάσταση. Δεδομένου, όμως, ότι αυτό δεν έχει ακόμα συμβεί εξαιτίας της παρατεταμένης παρουσίας της COVID-19 σε παγκόσμιο επίπεδο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η τηλεργασία αναμένεται να εδραιωθεί σημαντικά ως εργασιακή πρακτική, η παροχή νέων οδηγιών είναι αναγκαία.
• Φορολογική κατοικία φυσικών προσώπων: Δεν αποκτάται φορολογική κατοικία στη χώρα όπου το φυσικό πρόσωπο διαμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων που επέβαλε η πανδημία, με μόνη την αιτία αυτή, σύμφωνα με την εγκύκλιο της ΑΑΔΕ. Στόχος της ερμηνείας αυτής ήταν να εξαιρέσει από τη φορολογική εξουσία της Ελλάδας φυσικά πρόσωπα που βρέθηκαν στη χώρα και «εγκλωβίστηκαν» σε αυτήν λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών, δηλαδή, κατά κανόνα, από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2020, με κίνδυνο να θεωρηθούν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, είτε λόγω της συμπλήρωσης 183 ημερών στη χώρα είτε λόγω «συνήθους διαμονής» σε αυτή. Ωστόσο, η εξαίρεση αυτή δεν καλύπτει ευθέως και με την ίδια βεβαιότητα περιπτώσεις κατά τις οποίες τα φυσικά πρόσωπα, συχνά εργαζόμενα απομακρυσμένα με τη μορφή τηλεργασίας, παρέμειναν ή και παραμένουν στη χώρα μας και μετά την άρση των απαγορεύσεων, πιθανότατα και έως τη βελτίωση των υγειονομικών συνθηκών, μετά το τέλος του χρόνου. Η παραμονή αυτή συχνά δεν επιβάλλεται από ταξιδιωτικές απαγορεύσεις αλλά αποτελεί ένα μέτρο προστασίας της υγείας των προσώπων αυτών και των οικογενειών τους, καθώς η υγειονομική κρίση στην Ελλάδα υπήρξε σχετικά πιο ήπια –τουλάχιστον για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα– σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης. Δεδομένης και της δεύτερης, δριμείας φάσης της πανδημίας, η αντιμετώπιση και των περιπτώσεων αυτών με ανάλογο τρόπο είναι αναγκαία.
• Φορολογική κατοικία νομικών προσώπων: Δεν μεταβάλλεται ο τόπος της φορολογικής κατοικίας των εταιρειών λόγω της προσωρινής αδυναμίας των μελών της διοίκησης να μετακινηθούν εξαιτίας της COVID-19, σύμφωνα με την εγκύκλιο. Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι ο τόπος άσκησης της πραγματικής διοίκησης των νομικών προσώπων, και άρα η φορολογική κατοικία τους, δεν μετατοπίζεται ανάλογα με τον τόπο όπου έχουν αναγκαστεί να παραμένουν τα ανώτατα διοικητικά στελέχη, λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών ή και απαγορεύσεων που έχουν επιβληθεί διεθνώς, δηλαδή λόγω ανωτέρας βίας. Αντίθετα, επισημαίνεται ότι ως τόπος πραγματικής διοίκησης των εταιρειών πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο συνήθης τόπος διεξαγωγής των συνεδριάσεων των διοικητικών οργάνων και λήψης των καθημερινών αποφάσεων και όχι ο τόπος όπου προσωρινά και εκτάκτως, λόγω COVID-19, αυτές λαμβάνουν χώρα.