Γνωρίζετε ότι…

• Δεν αποτελεί έσοδο από επιχειρηματική δραστηριότητα το ποσόν της αποζημίωσης που εισπράττουν νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες, λόγω του ορισμού τους ως δωρεοδόχων ατομικών ασφαλιστηρίων ζωής υπαλλήλων τους, μετόχων ή εταίρων τους, καθώς και μελών των διοικητικών συμβουλίων τους, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 21 και 47 του ν. 4172/2013 (έγγραφο ΔΕΑΦ Β 1087649 ΕΞ 2018). Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να εξεταστεί κατά πόσον τίθεται θέμα φόρου δωρεάς.

• Oριστική και εκκαθαρισμένη θεωρείται η ζημία που προκύπτει κατά την εκκαθάριση εταιρείας (θυγατρικής) της οποίας τις μετοχές κατέχει άλλη εταιρεία (μητρική), καθόσον η ζημία των συμμετοχών οριστικοποιείται με την αναγκαστική διαγραφή τους και εμφάνιση της αξίας αυτών σε αποτελεσματικό λογαριασμό (απώλεια πάγιου περιουσιακού στοιχείου (σχετ. 5449/2013 ΔΕφΑθ). Κατά συνέπεια και δεδομένου ότι δεν πρόκειται για μια αποτίμηση των υπόψη συμμετοχών, αλλά για οριστική διαγραφή συμμετοχών, το υπόψη ποσόν εκπίπτει με τις προϋποθέσεις των διατάξεων των άρθρων 22 και 23 του ν. 4172/2013.

• Και σε περίπτωση εκκαθάρισης προσωπικής εταιρείας, ΕΠΕ ή ΙΚΕ, οι οποίες ανήκουν σε προσωπική εταιρεία, Α.Ε. ή ΕΠΕ, εκπίπτει η ζημία των συμμετοχών αφού οριστικοποιείται με την αναγκαστική διαγραφή τους και εφόσον πληρούνται οι γενικές προϋποθέσεις έκπτωσης της δαπάνης. Για φορολογικούς σκοπούς η εκκαθάριση της προσωπικής εταιρείας ή της ΕΠΕ/ΙΚΕ δεν διαφέρει από εκείνη των ανωνύμων εταιρειών. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση εκκαθάρισης κοινοπραξίας, δεδομένου ότι η κοινοπραξία που ασκεί εμπορική δραστηριότητα αντιμετωπίζεται ως ομόρρυθμη εταιρεία.

• Υψηλά στις προτεραιότητες της ΑΑΔΕ βρίσκεται η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας. Ιδιαίτερο βάρος δίδεται στην ηλεκτρονική τιμολόγηση, η οποία αναμένεται να καταστεί υποχρεωτική από 1.1.2020. Η υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση έχει θεωρηθεί ως σημαντικό εργαλείο κατά της φοροδιαφυγής σε χώρες όπως η Βραζιλία και η Ιταλία. Βάσει του συστήματος αυτού, η φορολογική αρχή θα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για το σύνολο των νόμιμων συναλλαγών.

• Απαιτείται να διενεργηθεί αυτοτελής έλεγχος των βιβλίων και στοιχείων για τον προσδιορισμό των ακαθαρίστων εσόδων των επιχειρήσεων που υπόκεινται σε ΦΠΑ. Δεν αρκεί δηλαδή ο φορολογικός έλεγχος των βιβλίων και στοιχείων που έχει λάβει χώρα για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος και ο προσδιορισμός με βάση τα δεδομένα του ελέγχου αυτού των ακαθάριστων εσόδων στη φορολογία εισοδήματος, χωρίς να αποκλείεται να συμπέσουν οι διαπιστώσεις του ελέγχου και στις δύο φορολογίες (ΣτΕ 2008/2017).

• Η αρχή της αναδρομικής εφαρμογής της ευνοϊκότερης φορολογικής κύρωσης δεν εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο, αλλά μόνο κατόπιν προβολής αντίστοιχου λόγου από τον προσφεύγοντα. Ο προσφεύγων καλείται να επικαλεσθεί κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο την εν λόγω αρχή, προσδιορίζοντας τη νεότερη ρύθμιση η οποία οδηγεί σε ελαφρύτερη κύρωση. Η ευνοϊκότερη κύρωση δεν κρίνεται γενικώς αλλά κατόπιν σύγκρισης του νομοθετικού πλαισίου που σχετίζεται με το χρονικό διάστημα από τη διάπραξη της παράβασης έως την εκδίκαση της υπόθεσης (ΣτΕ 1438/2018).

• Σε καταστατικό ΙΚΕ μπορεί ναπαρέχεται ειδικό δικαίωμα λήψης πρόσθετων κερδών από εταίρο για χρονικό διάστημα μέχρι και δέκα ετών. Τέτοιο δικαίωμα μπορεί να συνδυαστεί με αντίστοιχη υποχρέωση των υπολοίπων εταίρων να ανεχθούν να λαμβάνουν μικρότερο ποσό κερδών σε σχέση με το ποσοστό τους ή ακόμη και να μη λαμβάνουν κέρδη για ορισμένο χρόνο μέχρι δέκα έτη. Αντίστοιχα δικαιώματα σε άλλους εταιρικούς τύπους μπορούν να αναγνωριστούν μόνο μέσω εξωεταιρικών συμφωνιών.

• Επιτρέπεται η διανομή μόνο πραγματικών κερδών σε ΙΚΕ, τα οποία εμφαίνονται στις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις, προς τον σκοπό προστασίας των εταιρικών δανειστών. Υπενθυμίζεται ότι στο ίδιο πνεύμα κινείται και ρύθμιση του νέου νόμου των ανωνύμων εταιρειών (ν. 4548/2018) με την οποία τα ποσά κερδών τα οποία μπορούν να διανεμηθούν από την ανώνυμη εταιρεία θα είναι πλέον βέβαιο ότι πρόκειται για ποσά που συνιστούν πραγματικά κέρδη και όχι, για παράδειγμα, υπεραξίες που προκύπτουν από αποτιμήσεις.

• Νόμιμη είναι η πρόβλεψη καταστατικού ΙΚΕ, ότι το προϊόν της εκκαθάρισης θα διανέμεται αυτούσια (σε είδος) στους εταίρους, κατόπιν ομόφωνης απόφασης της συνέλευσης των εταίρων. Με τη ρύθμιση αυτή, διευκολύνεται σημαντικά ο τρόπος διενέργειας της εκκαθάρισης και ως εκ τούτου η περάτωση του νομικού προσώπου. Στο ίδιο πνεύμα κινείται και η αντίστοιχη ρύθμιση του νέου νόμου ανωνύμων εταιρειών, σύμφωνα με την οποία επιτρέπεται η αυτούσια (σε είδος) διανομή του προϊόντος της εκκαθάρισης στους μετόχους. Επισημαίνεται ότι, μέχρι σήμερα, η διοίκηση ακολουθεί την υπ’ αριθμ. 288/2005 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία κατά την εκκαθάριση Α.Ε. δεν είναι δυνατή η επιστροφή είδους στους μετόχους, ούτε κατόπιν εγκρίσεως από τη γενική συνέλευση, αλλά πρέπει να γίνει υποχρεωτικά ρευστοποίηση της εταιρικής περιουσίας.

Πηγή: Grant Thornton/kathimerini.gr