Γνωρίζετε ότι…

Παράδοξα του φορολογικού συστήματος

• Τα μερίσματα από συμμετοχή σε ελληνική κοινοπραξία που εισπράττει ελληνική εταιρεία οποιασδήποτε μορφής (Α.Ε., ΕΠΕ, ΙΚΕ) δεν απαλλάσσονται της φορολογίας εισοδήματος. Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013), οι κοινοπραξίες δεν θεωρούνται νομικά πρόσωπα, αλλά «νομικές οντότητες», και επομένως δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου για απαλλαγή από τον φόρο, ακόμη και εάν η συμμετοχή στην κοινοπραξία υπερβαίνει το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοστό του 10% για πάνω από δύο έτη (ΠΟΛ 1039/2015). Αντίθετα, τα μερίσματα από συμμετοχή σε ελληνική εταιρεία απαλλάσσονται του φόρου.

• Κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα νομικών προσώπων και οντοτήτων (όπως προσωπικές και αστικές εταιρείες) που τηρούν απλογραφικά βιβλία δεν φορολογούνται με την κλίμακα περί φυσικών προσώπων (μέχρι 45% για εισοδήματα πάνω από 40.000), αλλά με τον εταιρικό συντελεστή (29%). Αντιθέτως, κέρδη ατομικής επιχείρησης ελεύθερου επαγγελματία εξακολουθούν να υπόκεινται σε φόρο με την υψηλότερη κλίμακα των φυσικών προσώπων (μέχρι 45%). Ο λόγος διαφοροποίησης δεν είναι ξεκάθαρος, καθώς πρακτικά υφίσταται άνιση φορολογική μεταχείριση εισοδημάτων ίδιας κατηγορίας.

• Η εφαρμογή του ανώτατου ορίου ασφαλιστέου εισοδήματος των 5.860 ευρώ μηνιαίως πρακτικά οδηγεί σε άνιση μεταχείριση εις βάρος των μισθωτών. Οι μισθωτοί καταβάλλουν εισφορές κατ’ ανώτατον επί ετησίων αποδοχών ύψους 87.900 ευρώ. Επειδή το ετήσιο εισόδημα των αυτοαπασχολουμένων ανάγεται σε 12μηνη βάση (όχι πλέον δώρα ή επιδόματα), οι ασφαλιστικές εισφορές τους υπολογίζονται πλέον κατ’ ανώτατον επί ποσού 70.320 ευρώ.

• Τις ενδοομιλικές συναλλαγές τους και με ημεδαπές εταιρείες οφείλουν να τεκμηριώνουν στον φάκελο τεκμηρίωσης (Transfer Pricing) οι ελληνικές εταιρείες. Σκοπός της υποχρέωσης τεκμηρίωσης των ενδοομιλικών συναλλαγών είναι να αποτρέπεται η μεταφορά κερδών σε ξένες χώρες με ευνοϊκότερη φορολόγηση. Συνεπώς, η επιβάρυνση των ελληνικών εταιρειών με την υποχρέωση τεκμηρίωσης και για τις συναλλαγές εσωτερικού έρχεται σε αντίθεση με τη φιλοσοφία του ελέγχου των ενδοομιλικών συναλλαγών, ιδίως όταν καμία από τις εμπλεκόμενες ελληνικές εταιρείες δεν παρουσιάζει ζημίες.

• Μη κατανοητή η διατήρηση του ειδικού φόρου ακινήτων (15%), και μάλιστα σε αυτόν τον υψηλό συντελεστή – αποφέρει αρκετά χαμηλά φορολογικά έσοδα, δεδομένων και των διευρυμένων απαλλαγών. Ο φόρος αυτός επιβαρύνει εταιρείες με εμπράγματα δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας, ή επικαρπίας σε ακίνητα εντός Ελλάδος. Εταιρείες που έχουν την έδρα τους στην Ελλάδα ή στην Ευρωπαϊκή Ενωση, εφόσον έχουν ονομαστικές μετοχές μέχρι φυσικού προσώπου (κάτι που απαιτείται πλέον από πολλές άλλες διατάξεις και διαδικασίες), αποδεικνύονται τα φυσικά πρόσωπα που είναι οι τελικοί μέτοχοι και αυτοί διαθέτουν ΑΦΜ στην Ελλάδα και απαλλάσσονται από τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων. Η απαλλαγή ισχύει και για τα νομικά πρόσωπα που έχουν την έδρα τους σε χώρα του ΕΟΧ (Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία), εφόσον χαρακτηρίζεται ως συνεργάσιμη κατά την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους για το οποίο χορηγείται η απαλλαγή. Εύκολα, λοιπόν, οι εταιρείες αυτές πληρούν τις προϋποθέσεις της απαλλαγής.

• Ο τόπος κατοικίας της πλειοψηφίας των μετόχων μιας εταιρείας συνεκτιμάται λανθασμένα, κατά τη γνώμη μας, ως κριτήριο για την ύπαρξη ή μη φορολογικής κατοικίας της εταιρείας στην Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι η κρίση των ελληνικών φορολογικών αρχών για το εάν ένα αλλοδαπό νομικό πρόσωπο είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος αφορά στον τόπο άσκησης της πραγματικής διοίκησης μίας εταιρείας. Σχετικά, λαμβάνονται υπόψη ο τόπος καθημερινής διοίκησης, ο τόπος διεξαγωγής της ετήσιας γενικής συνέλευσης ή/και των συνεδριάσεων των εκτελεστικών οργάνων (Δ.Σ.), η κατοικία των μελών Δ.Σ. κ.ά. Θεωρούμε πως ορισμένα από τα κριτήρια αυτά, όπως αυτό της κατοικίας των μετόχων, ενδεχομένως δεν συμβαδίζουν με τις συνθήκες που επικρατούν στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία, τους ρυθμούς της και τον σύγχρονο τρόπο διενέργειας των συναλλαγών.

• Εισφορά αλληλεγγύης (μέχρι 10%) υπολογίζεται στο εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης ημεδαπών τίτλων που αποκτούν φυσικά πρόσωπα φορολογικοί κάτοικοι κράτους με το οποίο η Ελλάδα έχει συνάψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας (ΣΑΔΦ). Ομως η εισφορά οφείλεται μόνον εφόσον ο αλλοδαπός δικαιούχος είναι υπόχρεος για υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα από άλλη αιτία – στην περίπτωση αυτή, οφείλει να δηλώσει την υπεραξία υποχρεωτικά στον κωδικό 659 της δήλωσης φόρου εισοδήματος (έντυπο Ε1), επί του οποίου υπολογίζεται εισφορά αλληλεγγύης. Αντιθέτως, εάν ο παραπάνω δικαιούχος δεν αποκτά άλλο εισόδημα (φορολογούμενο ή απαλλασσόμενο) στη χώρα μας (πέραν της υπεραξίας), δεν υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα – άρα, στην πράξη δεν δηλώνεται πουθενά η υπεραξία και δεν καταλογίζεται εισφορά αλληλεγγύης. Απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος 15% ισχύει σε κάθε περίπτωση (ΠΟΛ 1032/2015).

Πηγή: Grant Thornton/kathimerini.gr