Πακέτα μέτρων πυρηνικής ισχύος για τη στήριξη της οικονομίας

Αρκετοί θα θυμούνται ακόμη την  ολιγωρία που επέδειξαν  πολιτικές ηγεσίες αλλά και οι θεσμοί της Ευρωζώνης πριν από λίγα χρόνια, όταν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την παγκόσμια  χρηματοπιστωτική κρίση, την κρίση χρέους και τη συνεπακόλουθη ύφεση. Θα διαπιστώνουν  σίγουρα πως σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν, είναι διαστημικές οι ταχύτητες με τις οποίες λαμβάνονται σήμερα καίριες αποφάσεις, καταρρέουν αντιστάσεις αρτηριοσκληρωτικών ηγεσιών και εγκαταλείπονται θέσφατα και παγιωμένα ταμπού. Στόχος είναι, βέβαια, να θωρακιστούν οι οικονομίες από το σαρωτικό κύμα καταστροφών που προκαλεί η επιδημία του κορωνοϊού προτού η αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας μετατραπεί σε όλεθρο. Πολλοί θα ήθελαν να αποδώσουν τη μεταστροφή στα παθήματα και στα μαθήματα της προηγούμενης κρίσης. Μάλλον, όμως, η κινητήριος δύναμη που ενεργοποιεί τα ανακλαστικά των ηγετών δεν είναι άλλη από την κλίμακα του κινδύνου που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και  μαζί με αυτήν και η παγκόσμια οικονομία.

Γερμανία

Φαίνεται σαν να πρόκειται για κάποια άλλη χώρα και όχι για τη γνωστή σε όλους μας Γερμανία της κ. Μέρκελ, της ίδιας καγκελαρίου που μόλις προ ολίγων ετών είχε χαρακτηριστεί «η κυρία όχι σε όλα». Αιτία ήταν η κατηγορηματική άρνησή της σε  οποιαδήποτε ιδέα μπορούσε να απαλύνει τα δεινά τής κρίσης χρέους και να θωρακίσει την Ευρωζώνη. Γιατί πριν από λίγα χρόνια η κ. Μέρκελ έλεγε όχι στην κοινή έκδοση χρέους, όχι σε οποιοδήποτε είδος μεταφοράς κεφαλαίων από τις ευημερούσες χώρες στις δεινοπαθούσες χώρες της ευρωπαϊκής Περιφέρειας, κατηγορηματικά όχι στη χαλάρωση της λιτότητας όσα δεινά κι αν προκαλεί αυτή, όχι ακόμη και στην τραπεζική ένωση. Και πάνω απ’ όλα και με κάθε θυσία έθετε τον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό και το μηδενικό έλλειμμα της Γερμανίας.

Η επιδημία του κορωνοϊού ανατρέπει, όμως, τα πάντα και σε διάστημα μικρότερο της μιας εβδομάδας, ένα σαρωτικό κύμα αλλαγών μοιάζει να έχει μεταμορφώσει τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης και την ίδια την ηγεσία της. Πρώτα αιφνιδίασε ανακοινώνοντας μια θεαματική δέσμη μέτρων ύψους 460 δισ. ευρώ διά στόματος των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και πέντε ημέρες αργότερα εμφανίστηκε για πρώτη φορά έστω και διστακτικά, ανοικτή στην κοινή έκδοση ευρωομολόγων με τη συμμετοχή της Γερμανίας και στόχο την καλύτερη αντιμετώπιση της επιδημίας και των οικονομικών επιπτώσεών της. Προτού περάσουν 24 ώρες, νέα έκπληξη περίμενε όσους έχουν παρακολουθήσει τα πεπραγμένα της Γερμανίας. Τώρα το Βερολίνο σκέπτεται να αναστείλει προσωρινά το λεγόμενο «φρένο χρέους» που έχει ενσωματώσει στο σύνταγμά της η Γερμανία ώστε να διαιωνίσει τη δημοσιονομική πειθαρχία.  Και την ίδια ημέρα ανακοίνωσε δαπάνες ύψους 40 δισ. ευρώ για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολουμένων.

ΗΠΑ

Εξίσου καταλυτικά φαίνεται να έχει δράσει ο κορωνοϊός επιφέροντας ταχύτατες μεταβολές  στη στάση του Αμερικανού προέδρου και αστραπιαίες εξελίξεις στην Ουάσιγκτον. Μέχρι πριν από λίγες ημέρες ο Ντόναλντ Τραμπ υποτιμούσε ακόμη τόσο την επιδημία όσο και την επικινδυνότητά της για τη «στιβαρή» αμερικανική οικονομία. Είχε μάλιστα ζητήσει από το Κογκρέσο το γελοίο για τα αμερικανικά μεγέθη ποσό των 2,5 δισ. δολαρίων για να αντιμετωπίσει την επιδημία και το Κογκρέσο του είχε εγκρίνει το εξίσου γελοίο ποσό των 8,3 δισ. δολαρίων. Ηταν, όμως, ισχυρότατες οι πιέσεις που δεχόταν η αμερικανική οικονομία με τους κολοσσούς της βιομηχανίας των αεροπορικών εταιρειών να καθηλώνουν τους στόλους τους στο έδαφος και να ζητούν την αρωγή της κυβέρνησης και τους διεθνείς οργανισμούς να προβλέπουν ραγδαία μείωση του ΑΕΠ της υπερδύναμης, έως κατά 40% οι πιο απαισιόδοξοι. Ετσι, με την υποστήριξη του Κογκρέσου που εγκρίνει πλέον μέτρα με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, ο Αμερικανός πρόεδρος προωθεί δέσμη μέτρων ύψους τουλάχιστον 1,3 τρισ. δολαρίων. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται 50 δισ. δολάρια για τις αεροπορικές εταιρείες και 500 δισ. δολάρια για επιταγές των 1.000 δολαρίων σε όλους τους Αμερικανούς. Στο μεταξύ το Κογκρέσο εγκρίνει με συνοπτικές διαδικασίες και αποφασίζει να χρηματοδοτήσει το αμερικανικό κράτος τις άδειες μετ’ αποδοχών που αναγκαστικά θα πάρουν όσοι νοσούν ή πρέπει να μείνουν σπίτι με τα παιδιά τους και γενικότερα να στηρίξει τις μικρές επιχειρήσεις της υπερδύναμης.

Κίνα

Και βέβαια, εξίσου καταλυτικά έχει δράσει η επιδημία στην Κίνα, που φέρει βεβαίως την ευθύνη για τη δεινή θέση στην οποία έχει φέρει την ανθρωπότητα, και βλέπει την οικονομία της να συρρικνώνεται για πρώτη φορά μετά 40 χρόνια. Η εκστρατεία μείωσης του χρέους και περιορισμού του δανεισμού που έχει κηρύξει ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζιπίνγκ, αναβάλλεται επ’ αόριστον. Αφού πρώτα ανακοίνωσε προ ημερών ότι θα διαθέσει το ποσό των 15,9 δισ. δολαρίων για την αντιμετώπιση της επιδημίας, το Πεκίνο επιτρέπει στις περιφερειακές αρχές την έκδοση ομολόγων «ειδικού σκοπού» και επιστρέφει στη γνώριμη πολιτική των δημοσίων επενδύσεων. Ο νέος δανεισμός θα αυξήσει το χρέος και το έλλειμμα της Κίνας, ενώ η ραγδαία επιβράδυνση που ήδη επιφέρει η επιδημία στην οικονομία της ενδέχεται να παρατείνει εξίσου τα χρονοδιαγράμματα για την επίτευξη άλλων φιλόδοξων στόχων της.

Στην αντεπίθεση οι κεντρικές τράπεζες

Σαφώς πιο επιθετικό είναι το νέο κύμα μέτρων που έλαβαν τις τελευταίες ημέρες οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες με προεξάρχουσες την ΕΚΤ και την αμερικανική Federal Reserve, αλλά και την Τράπεζα της Ιαπωνίας που συντόνισε τις κινήσεις της με τις δύο μεγαλύτερες τράπεζες στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Τις ακολουθούν, άλλωστε, κατά πόδας οι κεντρικές τράπεζες από τη Σκανδιναβία μέχρι την Ασία, καθώς η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής ακολουθεί τη μετάδοση της πανδημίας.

Είδηση της εβδομάδας ήταν αναμφίβολα το νέο πρόγραμμα-μαμούθ για αγορές ομολόγων ύψους 750 δισ. ευρώ που εξήγγειλε η ΕΚΤ, περιλαμβάνοντας σε αυτό τα ελληνικά ομόλογα που έως τώρα έμεναν αποκλεισμένα από την ποσοτική χαλάρωση αλλά και εταιρικά ομόλογα.

Σε συνδυασμό με την αύξηση των αγορών ομολόγων κατά 120 δισ. ευρώ που είχε ανακοινώσει από την περασμένη εβδομάδα, το πρόγραμμα της ΕΚΤ ανέρχεται πλέον στα 960 δισ. ευρώ. Θα συνοδεύσει τα φθηνά δάνεια που δεσμεύθηκε να χορηγήσει η ΕΚΤ και πάλι στις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Εχει, άλλωστε, προηγηθεί η απόφαση να αναβληθούν προς το παρόν τα τεστ κοπώσεως προκειμένου να διευκολυνθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες να χορηγήσουν πιστώσεις σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και ευρωπαϊκά νοικοκυριά. Η τράπεζα παρενέβη, άλλωστε, μέσα στην εβδομάδα με μαζικές αγορές ομολόγων του ιταλικού δημοσίου.

Με τον τρόπο αυτό ανέκοψε την ανοδική πορεία που είχε πάρει το κόστος δανεισμού της χειμαζόμενης από την πανδημία Ιταλίας και επανόρθωσε εμπράκτως την αστοχία της κ. Λαγκάρντ που είχε δηλώσει ότι δεν είναι δουλειά της τράπεζας να μεριμνά για τα spreads.

Στο μεταξύ, η Fed είχε προχωρήσει σε δεύτερη μείωση των επιτοκίων του δολαρίου μέσα σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, με την οποία μηδένισε το βασικό της επιτόκιο. Παράλληλα έχει εξαγγείλει νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου αλλά και τιτλοποιημένων στεγαστικών δανείων ύψους 700 δισ. δολαρίων. Επιπροσθέτως, δεσμεύεται να διασφαλίσει ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών διοχετεύοντας 1,5 τρισ. δολάρια στη διατραπεζική αγορά.

Τις παραπάνω κινήσεις ακολούθησε η Τράπεζα της Ιαπωνίας ανακοινώνοντας πρόγραμμα αγοράς επισφαλών τίτλων, αλλά και μια σειρά από μικρότερες κεντρικές τράπεζες. Ανάμεσά τους, η Τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας που μείωσε τα επιτόκιά της σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, η Τράπεζα της Αυστραλίας που διοχετεύει ρευστότητα στο τραπεζικό της σύστημα και εξετάζει πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και η Τράπεζα της Νότιας Κορέας με μείωση επιτοκίων 50 μονάδων βάσης. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί πως προχωρούν με ραγδαίους ρυθμούς οι συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων (swap) ανάμεσα σε κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο που διευκολύνουν την παροχή ρευστότητας σε δολάρια.

Απελευθέρωση κεφαλαίων

Τελευταία ακολούθησε η Τράπεζα της Αγγλίας που μείωσε το κόστος του δανεισμού ενώ ανακοίνωσε πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 200 δισ. στερλινών. Επικαλούμενη, άλλωστε, την καλή κατάσταση των βρετανικών τραπεζών όπως προέκυψε από τα τεστ κοπώσεως του περασμένου έτους, αποφάσισε να ακυρώσει τον νέο γύρο τεστ που θα διεξαγόταν φέτος στις οκτώ μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας. Τέλος, να υπενθυμίσουμε πως έχει ήδη επιτρέψει στις βρετανικές τράπεζες να απελευθερώσουν όσα κεφάλαια έχουν στη διάθεσή τους προκειμένου να χορηγήσουν πιστώσεις ύψους έως και 190 δισ. στερλινών.

Πηγή: kathimerini.gr