«Αερομαχία» ΗΠΑ – Ε.Ε. για Airbus και Boeing

Ενας επιθετικός εμπορικός πόλεμος ανάμεσα στην Ε.Ε. και τις ΗΠΑ φάνηκε να αρχίζει μέσα στην εβδομάδα, όταν η Ουάσιγκτον έλαβε το πράσινο φως από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) και ανακοίνωσε δασμούς σε σειρά ευρωπαϊκών προϊόντων: 10% στα αεροσκάφη της Airbus και 25% σε παγκοσμίως δημοφιλή προϊόντα κυρίως των τεσσάρων χωρών που συμμετέχουν στην κοινοπραξία της Airbus: Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία και Ισπανία.

Η υπερδύναμη απειλεί τώρα την Ε.Ε. πως, από 18 Οκτωβρίου, αν δεν υπάρξει κάποιου είδους διμερής συμφωνία, θα είναι ακριβά, ίσως απαγορευτικά ακριβά, για τους Αμερικανούς τα περίφημα γαλλικά κρασιά και τα εξίσου φημισμένα βρετανικά κασμίρια και το εγγλέζικο ουίσκι, τα γερμανικά εργαλεία και το ισπανικό λάδι. Θα είναι, όμως, επίσης πολύ ακριβότερα και ορισμένα φημισμένα ιταλικά τυριά, όπως το πεκορίνο, η παρμεζάνα και το ρετζάνο, καθώς αποτελούν «παράπλευρη απώλεια» μιας μάχης που δεν τα αφορά. Κι αυτό γιατί στον κατάλογο των υποψήφιων για δασμούς προϊόντων η Ουάσιγκτον συμπεριέλαβε και μερικά αγροτικά και γαλακτοκομικά προϊόντα από όλες τις χώρες της Ε.Ε. Οπως χαρακτηριστικά δήλωσαν οι Ευρωπαίοι παραγωγοί γαλακτοκομικών προϊόντων, βρίσκονται «όμηροι» ενός πολέμου ανάμεσα στις αεροναυπηγικές βιομηχανίες της Ε.Ε. και των ΗΠΑ.

Δεν πρόκειται, όμως, για το ευρωπαϊκό μέτωπο του παγκόσμιου εμπορικού πολέμου που εγκαινίασε στις αρχές του 2018 ο Ντόναλντ Τραμπ, όταν ανακοίνωσε τους πρώτους δασμούς σε κινεζικές εισαγωγές και ακύρωσε πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες. Αφορά, αντιθέτως, τον θηριώδη ανταγωνισμό ανάμεσα στην Ε.Ε. και τις ΗΠΑ στον τομέα της αεροναυπηγικής. Οπως όμως αναφέρουν αναλυτές του κλάδου, ενώ οι δύο παραδοσιακοί εταίροι ερίζουν, ενδέχεται να τους εξωθήσει στην ανεύρεση λύσης και στη μεταξύ τους συμφιλίωση ένας μείζων αστάθμητος παράγοντας: η Κίνα. Η δεύτερη οικονομία στον κόσμο ετοιμάζεται να παρουσιάσει στην αγορά το δικό της επιβατικό τζετ, που θα επιχειρήσει να ανταγωνιστεί τα τζετ της Airbus και της Boeing και να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στην παγκόσμια αγορά. Οπως σχολίασε σε σχετικό δημοσίευμά της η βρετανική εφημερίδα Financial Times, η πραγματική πρόκληση για τους δύο κολοσσούς της αεροναυπηγικής είναι το πώς θα διαχειριστούν την άφιξη ενός νέου και σαφώς επιδοτούμενου από το πανίσχυρο κινεζικό κράτος φορέα. Ο εμπορικός πόλεμος ανάμεσα στην Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, στον οποίο οδήγησε ο ανταγωνισμός για την κυριαρχία στον τομέα της αεροναυπηγικής βιομηχανίας, άρχισε πολύ προτού εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ.

Διαρκεί 15 χρόνια και πιθανώς τώρα να οδεύει προς την τελική έκβασή του, εν μέρει και εξαιτίας του κινεζικού παράγοντα. Πρόκειται για την πλέον παρατεταμένη και τη σημαντικότερη εμπορική διαμάχη των τελευταίων ετών ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε., καθώς άρχισε το 2004, όταν βρίσκονταν ακόμη σε εξέλιξη δύο εξίσου παρατεταμένες εμπορικές διενέξεις, για το αμερικανικό βοδινό κρέας και για τις εισαγωγές μπανάνας στην Ε.Ε. Το 2004 η Ουάσιγκτον προσέφυγε στον ΠΟΕ καταγγέλλοντας τις επιδοτήσεις που χορηγούσε η Ε.Ε. στην αεροδιαστημική βιομηχανία της. Δεν ήταν τυχαία η χρονική συγκυρία. Το αμέσως προηγούμενο έτος η Airbus, για πρώτη φορά στην ιστορία της, είχε υπερβεί σε παραγγελίες την αμερικανική ανταγωνίστριά της Boeing. Τότε η Ουάσιγκτον υποστήριξε πως οι επιδοτήσεις στην ευρωπαϊκή αεροναυπηγική βιομηχανία είχαν φτάσει αθροιστικά στα 22 δισ. δολάρια και παραβίαζαν τον ανταγωνισμό και τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου. Με τη σειρά της η Ε.Ε. προσέφυγε λίγους μήνες αργότερα στον διεθνή οργανισμό και κατήγγειλε την Ουάσιγκτον ότι είχε συνολικά χορηγήσει στην αμερικανική αεροδιαστημική βιομηχανία, την Boeing, επιδοτήσεις άνω των 23 δισ. δολαρίων.  Εκτοτε ασχολείται με το θέμα η επιτροπή διευθέτησης διενέξεων του ΠΟΕ, που το 2010 και το 2011 αποφάνθηκε ότι οι δύο ανταγωνίστριες αεροδιαστημικές βιομηχανίες είχαν λάβει αθέμιτη και παράνομη οικονομική βοήθεια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων: η Boeing με τη μορφή φοροαπαλλαγών ή μέσω ευνοϊκών συμβολαίων με την αμερικανική κυβέρνηση και η Airbus μέσω άμεσων επιδοτήσεων προγραμμάτων.

Τώρα η Ε.Ε. αναμένει αντίστοιχη έγκριση του ΠΟΕ για τους δασμούς που μπορεί πλέον να επιβάλει σε αμερικανικά προϊόντα ως αντίποινα. Ο ΠΟΕ αναμένεται να αποφανθεί σχετικά στις αρχές του επόμενου έτους, οπότε είναι πιθανόν να αρχίσει μια άλλη ανταλλαγή δασμών, ένας πραγματικός εμπορικός πόλεμος, αυτή τη φορά όχι με την Κίνα, αλλά με την Ευρώπη, και μάλιστα τη στιγμή που αναμένεται κάποια αποκλιμάκωση στο μέτωπο με το Πεκίνο. Η Ευρώπη ανασυντάσσει τις δυνάμεις της για να αντιμετωπίσει τη λαίλαπα. Τις τελευταίες ημέρες συγκαλούνται συμβούλια ανάμεσα σε εθνικές Αρχές και την Κομισιόν για να συμφωνηθούν μέτρα στήριξης των τομέων που θα πληγούν, αλλά και για να χαραχθεί νέα στρατηγική σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δύο διενέξεις

Είκοσι χρόνια, από το 1989 ώς το 2009, είχε διαρκέσει η διαμάχη της Ε.Ε. με την Ουάσιγκτον για τις ορμόνες στο βοδινό κρέας. Αφορούσε την απαγόρευση της Ε.Ε. στις εισαγωγές βοδινού κρέατος από ζώα στα οποία είχαν χορηγηθεί αυξητικές ορμόνες. Η πολιτική  απέβαινε εις βάρος των εξαγωγών αμερικανικού βοδινού κρέατος και το 1996 η Ουάσιγκτον προσέφυγε στον ΠΟΕ. Ενα χρόνο αργότερα ο ΠΟΕ έκρινε ότι η απαγόρευση δεν βασιζόταν σε επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Οφειλόταν, όμως, στην ανησυχία των Ευρωπαίων καταναλωτών και η Ε.Ε. προτίμησε  τα αντίποινα των ΗΠΑ και δεν συμμορφώθηκε με την απόφαση του ΠΟΕ.  Σε ό,τι αφορά τη μάχη για τις εισαγωγές μπανάνας στην Ε.Ε., διήρκεσε από το 1999 ώς το 2009. Αφορούσε σύστημα ποσοστώσεων της Ε.Ε. που ευνοούσε τους παραγωγούς ορισμένων αφρικανικών χωρών πρώην ευρωπαϊκών αποικιών έναντι αμερικανικών επιχειρήσεων που παρήγαγαν μπανάνες σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Τον Δεκέμβριο του 2009 η Ε.Ε. μείωσε τους δασμούς στις μπανάνες που εισήγαγε από τη Λατινική Αμερική.

Πηγή: kathimerini.gr